Het ontwerpen van een competentiegerichte opleiding - Kennisnet

Daarnaast blijft ook de beroepspraktijkvorming (bpv) een
belangrijke rol vervullen als integrale leeractiviteit. De
deelnemer leert daarin werken in ‘normale’ werkomstan­
digheden. Sommige competenties komen daarin beter aan
bod. Met name het opgenomen zijn in een werkgemeen­
schap met werknemers van allerlei leeftijden, is in meer
schoolse leeractiviteiten niet goed na te bootsen.
Bovendien verschillen BOL­ en BBL­opleidingen in de
wijze waarop integrale leeractiviteiten georganiseerd wor­
den. Bij de BBL is er op de schooldag minder ruimte voor
integrale opdrachten. In de BBL­opleiding in deze publica­
tie – de opleiding Timmerkracht van ROC van Amsterdam
­ worden de integrale leeractiviteiten dan ook uitgevoerd
in de beroepspraktijk.
Niet alleen de opdrachten zelf moeten ontworpen worden.
In het ontwerp moet ook meegenomen worden hoe de uit­
voering van de opdrachten begeleid wordt. Het gaat dan
om vragen als: Door wie worden de deelnemers begeleid?
Hoeveel deelnemers per docent? Werken de deelnemers
voor een deel ook zonder begeleiding en kunnen ze dan
ergens terecht voor vragen? Hoe is de afstemming geregeld
tussen begeleiders in de beroepspraktijk en begeleiders op
school? Wat kunnen deelnemers aan elkaar hebben?
De casus van de Timmerkracht BBL­opleiding laat zien
hoe de taakverdeling en afbakening geregeld kunnen wor­
den. Het belangrijkste is echter dat dit aspect meegenomen
wordt in het opleidingsontwerp.
De aard van de integrale leeractiviteiten moet bepaald
worden bij het maken van een ontwerp. Dat betekent
een keuze maken t.a.v.:
­ de verhouding tussen opdrachtgestuurd leren en
lerend werken in de bpv;
­ de mate waarin de opdrachten ‘realistisch’ zijn en het
Het ontwerpen
van competentiegerichte
opleidingen
21
soort leeromgeving waarin de opdrachten uitgevoerd
worden;
­ de mate van structuur en sturing die de opdracht geeft;
­ de wijze waarop de integrale leeractiviteiten begeleid
worden.
2.6 Leeractiviteiten gericht op kennis en vaardigheden
Zoals al is aangegeven, zijn er twee soorten kennis te
onderscheiden.
1. Kennis die vooral betrekking heeft op het werkproces.
Bijvoorbeeld aanwijzingen hoe je het werk uitvoert,
inzicht in wat kritische succesfactoren zijn. Dit soort
kennis wordt het beste geleerd tijdens het uitvoeren van
de integrale leeractiviteiten. Het kan opgenomen zijn in
de opdracht zelf of er kunnen just in time workshops
zijn, waarin deze kennis aan de orde komt.
2. Achtergrondkennis en basisvaardigheden. Dit soort
kennis geeft inzichten die verklaren waarom er op een
bepaalde manier gewerkt moet worden (bijvoorbeeld
inzicht in waarom hygiëne belangrijk is). Bij basisvaar­
digheden gaat het meestal om vaardigheden die bij
verschillende werkzaamheden nodig zijn. Het kan ook
om vaardigheden gaan die niet snel in enkele bijeenkom­
sten te leren zijn. Voorbeelden daarvan zijn: bepaalde
reken­ en wiskundevaardigheden, technisch tekenen,
lassen, taalvaardigheden van een vreemde taal.
De eerste soort kennis wordt in alle voorbeelden recht­
streeks (just in time) gekoppeld aan de integrale leeractivi­
teiten. Bij de tweede soort kan een opleiding kiezen uit
twee vormen:
a. een directe programmatische koppeling van de kennis
en vaardigheden aan de integrale opdrachten;
b. een losse koppeling van achtergrondkennis en basis­
vaardigheden aan de integrale opdrachten in lintlessen
of blokken.