Klik hier voor het boek in PDF formaat

[23 november 1590]
208
Veneris 23 novembris
Vrijdach den XXIII novembris is verscheidene clachte voergebracht dat die
Oldenampten boevenmaeten beswaert wurden van den soldaten ten Damme ende
Farmsum liggende. Derowegen mij bevoelen allent int particulier an den grave
Fridrich toe Barge toe verschrijven, twelck ick gedan, ende ist geen ander antwort
erfolgt dan dat die amptleuthe darselvest solche excurrerende soldaten solden
moeten apprehenderen ende Zijn Gen. in handen stellen. 1
[131] [26 november 1590]
Lunæ 26 novembris
Maendach den XXVI novembris is mij van den erb. Rath bevoelen dem hern vicario
in toe seggen—alsoe van den decano Lithinio geëxhibiert was seecker requeste
belangende affschaffinge van soe mannichvoldige schuelen, item upt stuck van den
froumoeders, 2 daer er, Lijthinius, begeerde dat men upsicht solde draegen—dat
voererst ein erb. Rath wal mochte lyden dat up den Duytschen schuelmesteren van
dem vicario, als een pastoer, 3 guede upsicht gedraegen worde, darmit geene
haereses 4 ofte enige verboedene boecken in hoer schuelen geleeret worden. De wijse
frouwen belangende ruerde den geestelycken nicht, ende konde men neet voer guedt
inseen dat die geestelijcken sich mit settinge oder affschaffinge derselven solden
bekummeren. Dan indien sie enige misbruycken wusten, mochten sie sulx dem erb.
Rath anmelden.
[27 november 1590]
Martis 27 novembris
Dinxdach den 27 novembris hebbe ick obgemelte puncten dem hern vicario
angedient, der sich verclaert tselve neet sonderlinge bevoelen te hebben, dan het
eerste—belangende die schuelmeisteren—sij gescheet uuth instantie der
preceptoren 5 in beide Latijnsche schuelen.
Ick hebbe ten selven tyde dem vicario oeck angedient dat ein erb. Rath neet
bevunden kunde dat der deken Lithinius dorch een fiscal sich solde annehmen die
straffe van fornicatie, 6 gelyck gescheede mit eenen, geheten Johan Smehinck. 7
Respondit vicarius 8 dat solliche dingen mixti fori 9 plachten toe zijn ende dat nae
seentrecht sie sollichs plachten; 10 jedoch, wolde mit het seentbueck eens bij den
heren koemen umb mit malckander toe spreecken wie wijt ende breet tselve sich an
den geestlichen toe extenderen.
1 Zie de brief van Frederik van den Berg van 25 november 1590 (rvr 1463.81.2).
2 Vroedvrouwen. Via toezicht op de vroedvrouwen wilde Lithinius controle uitoefenen op het sexuele
gedrag van de Stadjers.
3 De vicaris-generaal was tegelijkertijd pastoor van de Sint Maartenskerk.
4 Latijn (uit het Grieks): ‘ketterijen’.
5 Leraren.
6 Ontucht, hoererij.
7 Zie Altings aantekeningen van 22 november 1590 (DA 809).
8 Latijn: ‘De vicaris antwoordt’.
9 Latijn: ‘van gemengd gerecht’. Deze zaken behoren tot de competentie van zowel de wereldlijke als
de geestelijke rechtspraak.
10 Er ontbreekt een werkwoord. Met ‘sie’ lijken de geestelijken te worden bedoeld.