Leerplan in ontwikkeling (PDF) - Slo

dikwijls vele verspreidings- en invoeringsproblemen voor. Het vormt een uitdaging voor
professionele curriculumontwerpers die op meerdere niveaus opereren daarop te anticiperen,
zowel qua productkenmerken als qua veranderingsstrategie in samenwerking met
doorgaans vele andere partijen.
1.1.3 Verschijningsvormen
Een tweede verhelderend onderscheid betreft de verschillende verschijningsvormen die
curricula kunnen hebben. Hoewel een nog grotere verfijning denkbaar is, is de volgende
driedeling, uitgesplitst in zes vormen, doorgaans toereikend voor heldere communicatie.
Drievoudig onderscheid Uitgesplitst in zes vormen
BEOOGD Denkbeeldig
Geschreven
UITGEVOERD Geïnterpreteerd
In actie
BEREIKT Ervaren
Geleerd
Tabel 2: Curriculaire verschijningsvormen
De zesdeling, voortbouwend op het werk van John Goodlad (1979; zie ook Van den Akker,
2003), is vooral vruchtbaar bij de analyse van het proces en de uitkomsten van curriculumvernieuwingen.
De globalere driedeling wordt veelvuldig gehanteerd in internationaal
vergelijkend onderzoek, waarbij het accent vaak ligt op het (grootschalig) meten van leerprestaties
(het bereikte curriculum), maar soms ook getracht wordt de effecten te relateren
aan de oorspronkelijke intenties en (helaas nog zelden) aan het implementatieproces.
Hoe dan ook, dit onderscheid in verschijningsvormen onderstreept de gelaagdheid van het
curriculumbegrip en laat zien dat er vaak aanzienlijke discrepanties zijn tussen de diverse
vormen. Dat is niet per se problematisch, maar dikwijls bestaat de wens de kloof tussen
dromen, daden en resultaten te verkleinen.
Vaak is de mate van observeerbaarheid en meetbaarheid groter bij de onderste lagen.
Vooral impliciete veronderstellingen en opvattingen zijn moeilijk ondubbelzinnig en rechtstreeks
vast te stellen, terwijl ze de onderwijspraktijk wel beïnvloeden; vandaar dat men die
soms karakteriseert als het ‘verborgen’ leerplan.
11