Leerplan in ontwikkeling (PDF) - Slo

Een bekend voorbeeld van de communicatieve benadering in leerplanontwikkeling is het
deliberatieve model van Decker Walker (1971, 1990). Hij baseerde zijn model op onderzoek
naar de rol van ontwerpers in grootschalige projecten. In zijn ogen waren toen de gangbare
instrumentele modellen zoals die van Tyler weinig bruikbaar in de complexe praktijk
waarin onderhandeling over mogelijkheden en wenselijkheden van leerplanproducten
een centrale rol speelt. Het streven van Walker was een model te maken dat de werkelijke
praktijk van leerplanontwikkeling beter zou weerspiegelen. Walker’s model bestaat uit drie
fasen:
• platform van ideeën:
in deze eerste fase brengen ontwerpers en betrokkenen hun visies en opvattingen over
het probleem naar voren en streven naar consensus
• deliberatie:
ontwerpers en betrokkenen genereren mogelijke oplossingen voor het gesignaleerde
probleem en discussiëren over de meest wenselijke oplossing
• ontwerp:
in deze fase worden de uitkomsten van de deliberatiefase vertaald naar een schets van
het eindproduct.
Een sterk punt van het deliberatieve model is dat door ruimte voor inbreng van gebruikers
en betrokkenen het draagvlak voor het beoogde product vaak groot is. Deliberatieprocessen
kunnen echter tijdrovend en moeizaam zijn en resulteren niet per definitie in intern
consistente producten.
Artistieke benadering
De artistieke benadering legt het accent bij de creativiteit van de ontwerper. De aanname
van deze benadering is dat ontwerpen een subjectief proces is dat ontwerpers op grond van
hun eigen visie en expertise zo goed mogelijk inrichten. Er zijn geen objectieve maatstaven
of vaste procedures; het gaat vooral om ruimte voor de ontwerper om vanuit zijn eigen visie
creatief in te spelen op de unieke kenmerken van de doelgroep. De ontwerper is bovenal
artiest die zijn eigen intuïtie, smaak en ervaring als leidraad neemt in het ontwerpproces.
Elliot Eisner (1979) heeft het in dit verband over ‘connaisseurship’: de kunst en het vermogen
om dat wat onderwijskundig relevant is op waarde te schatten. Net als bij wijnproeven
baart oefening kunst; ook ontwerpers kunnen door ervaring en toetsing van hun ideeën
aan die van anderen hun oog scherpen en hun leerplankundig inzicht vergroten.
Eisner is een bekende voorstander van de artistieke benadering van leerplanontwikkeling.
In zijn boek Educational Imagination (1979) benadrukt hij het belang van een meer holistische
benadering van onderwijs waarin de leerkracht een centrale rol speelt. In zijn ogen
worden ontwerpbeslissingen die er toe doen genomen door leerkrachten. Leerkrachten
spelen in op de situatie die zich aan hen voordoet en nemen vanuit hun visie en ervaring
19