Leerplan in ontwikkeling (PDF) - Slo

44
bijvoorbeeld dat de verwachte bruikbaarheid en effectiviteit bepaald kunnen worden
door docenten in de gelegenheid te stellen het materiaal te bekijken en er vervolgens hun
oordeel over te laten vellen. Echter, er kunnen alleen gegevens verzameld worden over de
werkelijke bruikbaarheid en effectiviteit van het materiaal wanneer docenten en leerlingen
ook daadwerkelijk in de onderwijspraktijk met de nieuwe materialen werken. Over
het belang van (formatieve) evaluatie van praktijkgebruik komen we later te spreken (zie
paragraaf 3.3.2).
3.2 Bewijsvoering voor kwaliteit
Om tot een kwalitatief hoogwaardig leerplan te komen is evaluatie van groot belang. Vanuit
zorg om het regelmatig falen van (grootschalige) vernieuwingstrajecten, zoals recent
onderstreept door de Commissie Dijsselbloem (2008), is de aandacht voor onderzoek naar
de effectiviteit van (leerplan)vernieuwing in het onderwijs groeiende. In het onderwijs
worden vaak nieuwe methoden en aanpakken ingevoerd zonder dat duidelijk is dat ze beter
zijn dan de voorgaande. Vaak zijn politieke belangen of ideologische opvattingen meer richtinggevend
bij de ontwikkeling en invoering van vernieuwingen dan een stevige kennisbasis
of zicht op mogelijke effectiviteit. De Onderwijsraad (2006) pleitte dan ook voor een
meer evidence-based benadering van onderwijsontwikkeling: een benadering waarin door
middel van gerichte evaluatie gezocht wordt naar empirisch bewijs van de effectiviteit van
de interventie. Ook valt winst te halen uit het beter benutten van inzichten uit eerder verricht
onderwijsonderzoek bij vernieuwing van onderwijs. Opbrengstgericht werken wordt
in toenemende mate door scholen zelf nagestreefd; een benadering waarbij leerkrachten
werken aan helder geformuleerde opbrengsten door gericht gebruik te maken van toetsgegevens.
Het belang van evidence-based onderwijs doet steeds meer opgeld, zowel in Nederland alsook
in internationaal verband. Wanneer is er sprake van voldoende evidentie om te spreken
van een effectieve leerplanvernieuwing? Het antwoord op deze vraag hangt dikwijls af van
de persoon of instantie aan wie je het vraagt. We gaan hier kort in op twee perspectieven
en geven daarna onze visie op de rol van evaluatie bij leerplanontwikkeling.
Het eerste perspectief is het ‘What Works Clearinghouse (WWC)’ in de Verenigde Staten.
Daar geeft men sinds het begin van deze eeuw vorm aan evidence-based onderwijsbeleid,
waarbij bewijs alleen geldt als het onderliggende onderzoek aan strikte ‘evidence
standards’ voldoet. Een harde eis is dat het moet gaan om (quasi-)experimenteel onderzoek
waarbij respondenten aselect aan experimentele en controlegroepen worden toegewezen
(What Works Clearinghouse, 2008).