Leerplan in ontwikkeling (PDF) - Slo

46
3.3 Evaluatie en leerplanontwikkeling
Het perspectief van ontwerponderzoek biedt vele mogelijkheden om de kwaliteit van
leerplanontwikkeling en leerplanproducten te versterken. Vanuit deze benadering spitst
leerplanevaluatie zich toe op de vier kwaliteitscriteria van relevantie, consistentie, bruikbaarheid
en effectiviteit, met enige accentverschuivingen in de loop van het leerplanontwikkelingsproces.
Dit komt op verschillende manieren tot uiting:
• uitgebreid vooronderzoek aan het begin van het traject op basis waarvan een heldere
grondslag wordt ontwikkeld voor ontwerpkeuzes
• frequente formatieve evaluatie tijdens het proces gericht op het bepalen van de kwaliteit
van tussenproducten en het genereren van verbeteringsvoorstellen.
Summatieve evaluatie aan het eind van het traject is gericht op het vaststellen van de effectiviteit
van het uitgevoerde eindproduct en kan tevens een bijdrage leveren aan kennisontwikkeling.
We lichten deze drie activiteiten achtereenvolgens toe.
3.3.1 Analyse
Een grondig vooronderzoek draagt bij aan de kwaliteit van leerplanontwikkeling. Door
inzicht te krijgen in de bestaande situatie, de behoeften van betrokkenen en de mogelijkheden
voor vernieuwing, kunnen de relevantie en bruikbaarheid van het ontwerp al in een
vroeg stadium worden vergroot. Het doel van het vooronderzoek is tweeledig:
• inzicht krijgen in de bestaande situatie en mogelijkheden voor verbetering en vernieuwing
• specificeren van beoogde kenmerken van het ontwerp (ontwerpspecificaties) en de wijze
waarop deze gerealiseerd kunnen worden (procedurele specificaties).
Belangrijke activiteiten daartoe zijn een analyse van de gebruikspraktijk (context- en
behoeftenanalyse) en verkenning van de kennisbasis (literatuurstudie en expertbevraging).
Het analyseren van de gebruikspraktijk is nodig om inzicht te krijgen in de bestaande
praktijk en in de mogelijkheid en wenselijkheid van verbetering en vernieuwing van
deze situatie. De vraag die hier centraal staat is voor welk probleem het ontwerp een
oplossing zou moeten bieden. Een behoeftenanalyse vraagt naar de visie van betrokkenen
op de huidige situatie (wat werkt wel/niet en hoe ziet men de noodzaak voor vernieuwing)
en op kenmerken van een meer wenselijke situatie. Een contextanalyse is erop gericht de
probleemomgeving te verkennen en de ruimte voor vernieuwing in kaart te brengen.
Vragen die tijdens een contextanalyse aan de orde komen zijn:
•
hoe ziet de gebruikspraktijk eruit?