download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

50 Boekbesprekingen
kreeg hij met zijn vrouw wel zeven kinderen. Rupperts
vrouw was voor hun huwelijk trouwens ook
actief geweest in de vakbeweging. Maar blijkbaar
heeft zij zijn opvattingen verder nauwelijks beïnvloed.
Van Rupperts familieleden komt alleen zijn
vader uitgebreid aan bod. Dat is jammer, want
daardoor is niet duidelijk of Ruppert de enige in
zijn familie was die zo’n stormachtige carrière
maakte. Hoe zat het bijvoorbeeld met die oudere
broer, die vroeger beter kon leren dan Marinus?
De auteurs zelf blijven grotendeels buiten beeld
en zijn uiterst voorzichtig in hun interpretaties.
Daardoor blijft echter ook het inzicht in Rupperts
karakter beperkt. Waar kwamen die tomeloze ambitie
en energie vandaan? De auteurs komen niet
verder dan Rupperts verlangen te voldoen aan de
wensen van zijn vader. Religieuze opvattingen
hebben mogelijk een grote rol gespeeld, maar dit
blijft impliciet. Misschien komen dergelijke inzichten
nog aan bod in deel 2. Om de leesbaarheid
te vergroten hebben de auteurs geen notenapparaat
gebruikt. Omdat zij proberen in de tekst zoveel
als mogelijk naar de gebruikte bronnen te verwijzen,
werkt deze ingreep echter averechts. Het
boek wordt zo af en toe ook wat droog. Gelukkig
bevat het wel veel anekdotes. Rupperts nervositeit
bij zijn eerste propagandabijeenkomsten wordt
beeldend beschreven. Spannend is ook het verhaal
van zijn oversteek door de Biesbosch van bezet
naar bevrijd gebied.
Tot slot: het boek is goed geïllustreerd. Op bijna
alle foto’s in het boek waarop Ruppert staat,
heeft hij iets uitdagends. Meestal kijkt hij stoïcijns
en enigszins verveeld in de lens, soms met een joviale
grijns. De enige foto waarop dat niet het geval
is en hij een neutrale, wat saaie indruk maakt, is
voor de omslag van het boek gebruikt. Een gemiste
kans, gezien het goede beeldmateriaal dat aanwezig
was. Wat te denken van een somber kijkende
Ruppert met de breed grijnzende NCLB-secretaris
Oudekerk op een tandem? De omslag past echter
bij de neutraliteit die de auteurs betrachten. Dit is
niettemin een bijzonder interessant boek, met
name vanwege de brede context en de heldere uitleg
van het vakbondsmilieu waarin Ruppert verkeerde.
Het maakt nieuwsgierig naar deel 2.
Vibeke Kingma
Arie Bijl, Toen was Kethel nog een dorp. Herinneringen
van een boerenzoon (Schiedam, Fonds
Historische Publikaties Schiedam, 2000, 78 blz.,
ISBN 90-7045-030-5).
In de uitgavenserie van het Fonds Historische Publikaties
Schiedam verscheen onlangs opnieuw
een boek van de hand van Arie Bijl, geboren en getogen
Kethelaar. In Toen was Kethel nog een dorp zijn
persoonlijke herinneringen van de auteur opgetekend
in een vertel-nog-eens-van-vroeger stijl, die
ons een beeld schetsen van het (dagelijks) leven in
het dorp Kethel, dichtbij het Zuid-Hollandse
Schiedam. Het boekje is te beschouwen als vervolg
van het in 1994 verschenen boekje Kethelsche Toestanden,
waarin gebeurtenissen van met name het
tijdvak 1920-1940, toen Kethel nog zelfstandig
was, de aandacht kregen. Ook in dit tweede boekje
ligt de nadruk op de vooroorlogse periode.
Een belangrijk deel van het boek is gewijd aan
het leven en de verschillende werkzaamheden op
de boerderij. Daarbij komen zaken als de dagtaak
van het dienstpersoneel, de terugkerende (seizoens)werkzaamheden
zoals het schoonhouden
van de stallen en de kalverenhandel aan bod. De
herinneringen aan de jeugd van de auteur zijn in
dit boek voor een belangrijk deel bepaald door de
herinneringen aan zijn grootvader, die molenaar
was. Molens hadden in Kethel en omstreken een
belangrijke functie in de bemaling van de polder.
Toen polderbesturen in het midden van de jaren
‘20 overgingen tot de plaatsing van dieselmotoren
verdwenen veel watermolens. Dieselmotoren hadden
immers het voordeel dat hun werking niet afhankelijk
was van de weersomstandigheden. Ook
de school, de plaatselijke zangvereniging en het
wel en wee van het kerkbestuur van Kethel komen
aan bod in dit boekje.
Het beeld dat Bijl ons schetst, is nogal nostalgisch,
– met het verdwijnen van het ‘mooie polderlandschap
met zijn glanzende koeien en geurig
hooi’ spreken we van een definitief voorbije periode.
De dialogen in het boek, ongetwijfeld bedoeld
om de gebeurtenissen levendig voor de geest te halen,
doen echter soms wat geforceerd aan. Wel levert
deze geromantiseerde stijl ons een heel direct
beeld van het Kethelse dorpsleven. Ook het gebruik
van spreektaal, bijvoorbeeld in de zinswending
dat de kinderen van de molenaar: ‘Allemaal
op dezelfde Kethelse lagere school hebben gegaan,’
(p. 34) draagt daar toe bij. Het doel van de
auteur is dan ook, zoals we helaas pas in het na-