download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

G.B. Urhahn en L. Vrolijks, Wonen in de Deltametropool:
een studie naar stedelijke diversiteit (Bussum,
Uitgeverij THOTH, 2000, blz., ISBN 90 6868
267 9).
De naam Randstad is een uitvinding van luchtvaartpionier
A. Plesman, die in de jaren dertig boven
West-Nederland vloog en in de configuratie
van dorpen en steden in Noord- en Zuid-Holland
een ring van bebouwing ontwaarde rondom een
groen centrum. De door Plesman gemunte term
Randstad is na de Tweede Wereldoorlog de gangbare
naam geworden voor dit verstedelijkte gebied,
eerst onder planologen en stedenbouwkundigen,
maar inmiddels is het een woord dat vrijwel
elke inwoner van Nederland kent.
Sinds enkele jaren is er echter een club bestuurders,
beleidsmakers en ontwerpers die probeert
om wat nu de Randstad heet om te dopen tot Deltametropool.
De grote steden in het gebied vormen
de motor achter deze ‘Vereniging Deltametropool’.
De naamsverandering kan niet worden
afgedaan als een academische kwestie. Door haar
anders te benoemen neemt de Randstad (in elk geval
denkbeeldig) een andere gedaante aan.
De naam Deltametropool brengt, pregnanter
dan Randstad, de wens naar voren om het verstedelijkte
gebied in het westen van Nederland niet te
zien als een zwerm afzonderlijke gemeenten, maar
als een samenhangende metropool. Wat inwonersaantal
betreft is dat misschien wel zo, maar door
de versnippering is het nog steeds niet gelukt om
er werkelijk een bruisende eenheid in te zien, temeer
omdat op de plaats waar in een gewone metropool
een centrum ligt, de Deltametropool voornamelijk
bestaat uit weilanden die door de agroindustrie
worden gebruikt.
Het belang van de leden van de ‘Vereniging Deltametropool’
is veelzijdig. Een aspect is dat het voor
gemeenten aantrekkelijk kan zijn om bevrijd te worden
van de knellende gemeentegrenzen, om adem
te kunnen krijgen voor toekomstige uitbreidingen.
Daarnaast speelt ook het idee mee dat de gemeenten
samen sterker staan om economische concurrentie
op Europees niveau het hoofd te bieden.
De allure die Deltametropool moet krijgen – alleen
door het woord vaak te gebruiken gaat de onwennige
klank er vanaf – ligt niet alleen aan het vestigingsklimaat
voor bedrijven, maar ook in de kwaliteit
van het wonen. Het boek Wonen in de Deltametropool:
Een studie naar stedelijke diversiteit van stedenbouwkundigen
Gert Urhahn en Luc Vrolijks verkent
Boekbesprekingen 55
de mogelijkheden om die allure te vergroten.
Voor al diegenen die het begrip Deltametropool
vreemd in de oren klinkt, zal het een merkwaardige
ervaring zijn om dit boek te lezen, omdat het
vrijwel ontbreekt aan uitleg van de herkomst van
het begrip en de bestuurlijke en planologische
drijfveren erachter.
Er wordt gerefereerd aan een manifest over de
Deltametropool, maar veel meer dan de vrijblijvende
opmerking dat het doel is om van de Randstad
‘een vitale metropool te maken’, komt de lezer uit
het boek niet te weten. Dat er vanuit gegaan wordt
dat de lezer daarvan op de hoogte is, is kenmerkend
voor dit boek, dat meer is gericht op de leden
van de Vereniging Deltametropool dan op de gemiddelde
klant van de boekhandel bij u in de
buurt.
De centrale vraag in Wonen in de Deltametropool is:
hoe kan in de Randstad een grotere diversiteit van
woonmilieus ontstaan? De aanname daarbij is dat
een grotere diversiteit aan woonvormen ook zal
leiden tot een grotere diversiteit van bewoners. En
hoe groter de diversiteit, hoe meer sociale en economische
vitaliteit in de hypothetische Deltametropool.
Als inventarisatie van mogelijkheden om die diversiteit
op te voeren, is het boek zoals de flaptekst
vermeldt ‘een gereedschapskist en inspiratiebron
voor plannenmakers en andere betrokkenen bij
stedelijke vernieuwing’,
Die gereedschapskist is gevuld met ‘sleutels
voor de toekomst van het wonen’, zoals het scheppen
van grote afwisseling en vermenging van
woonmilieus (‘een kleurrijker legenda), het beter
benutten van de waterrijke omgevingen (‘water als
beeldmerk’), het opvoeren van gebruiks- en keuzevrijheid
voor de bewoners, het scheppen van functiemenging,
(culturele) diversiteit, veranderbaarheid
en het bieden van meer service en comfort.
Vervolgens hebben de auteurs onderzocht hoe
uiteenlopende woonlocaties, van hartje stad tot in
meest landelijke stukje Deltametropool, met deze
sleutels aantrekkelijker zouden kunnen worden
gemaakt. Dat levert sfeerbeelden, voorbeelden en
suggesties op maar echt tot leven komen die niet.
Het boek eindigt met een degelijke conclusie met
daarin ‘aanbevelingen voor beleid’. Als slot is dat
tekenend voor dit boek dat in de kern een rapport
is met een ISBN-nummer.
Hans Ibelings