Rapport Leerplein Praktijkschool de Rijn - Platform Praktijkonderwijs

Leerplein Praktijkschool de Rijn : van theorie naar praktijk
gericht zijn op exploratie, betekenisverlening, samenwerking en zelfregulatie dan extrinsiek
gemotiveerde leerlingen.
‘Kinderspel’ is een goede illustratie van zelfregulerend leren. De zegswijze ‘Dat is kinderspel’
wordt gebruikt om aan te geven dat iets eenvoudig is, gemakkelijk te leren. Het tegendeel is waar.
Kinderspelletjes kunnen erg gecompliceerd zijn met veel ingewikkelde regels en feiten en vaak
zonder dat daar een volwassene aan te pas komt.
Neem het Pokemon-spel, dat een tijd terug zo populair was. Als alle Pokemon-figuren de naam
en de eigenschappen van een scheikundig element zouden hebben gekregen, die verbindingen
kunnen aangaan met de andere Pokemons (zoals dat bij Pokemon het geval is), dan zouden
destijds alle achtjarigen in Nederland de scheikundige elementen, hun eigenschappen, de
mogelijke verbindingen en de effecten van die verbindingen uit het hoofd kennen, of, zoals de
Engelsen veel doeltreffender zeggen: “by heart”.
Bij kinderspel doen beginners gewoon mee als groentje, voor spek en bonen en worden door hun
meer vaardige peers steeds verder ingewijd in het spel, zonder een volwassene die het spel eerst
uitlegt voor het gespeeld wordt, het spel begeleidt of de kinderen motiveert of corrigeert. Het
Pokemon-spel – en elk kinderspel- laat zien dat zelfregulerend leren mogelijk is en dat het
daadwerkelijk, in de praktijk, gebeurt.
Dit is in schril contrast met hoe scholen de afgelopen eeuwen vaak zijn gebouwd, namelijk als
‘leerfabrieken’: homogene groepen kinderen in een ruimte (klas) die door een productielijn gaan
(vullen met kennis) en worden getest volgens gestandaardiseerde toetsen (keuringsdienst van
kennis). Vervolgens worden ze doorgeschoven naar de volgende klas, waar het proces voortgezet
wordt. Deze bouwvorm belichaamt het overdrachtmodel van kennis, het idee dat je kennis kunt
overgieten van de leerkracht naar de leerling (Upitis 2004). De nieuwe manieren van leren vragen
om een andere aanpak, zowel didactisch als qua bouw en inrichting. Maar hoe? Het leerplein is
een mogelijke vorm voor de vertaling van deze drie pijlers naar de fysieke leeromgeving.
Verschillende scholen in Nederland kozen voor een leerplein. Zo ook Praktijkschool de Rijn.
Universiteit Leiden 11