Rapport Leerplein Praktijkschool de Rijn - Platform Praktijkonderwijs

Leerplein Praktijkschool de Rijn : van theorie naar praktijk
6.2 de inrichting van een leerplein
Waar moet de fysieke leeromgeving aan voldoen met het oog op welbevinden en prestaties van
leerlingen? Fielding (2006) past onderzoek en best-practices toe op het ontwerpen van binnen- en
buitenruimtes van scholen. De oorspronkelijk onderzoeksresultaten worden door Fielding niet
geleverd, maar hij destilleert uit onderzoek een aantal componenten.
Veel verschillende werkplekken
Ten eerste wordt aangeraden om allerlei verschillende ruimtes binnen school te realiseren om
verschillende soorten samenwerken, contacten en presenteren mogelijk te maken.
• ‘Caves’, stille plekken voor individueel werken onder toezicht van volwassenen, bijvoorbeeld
door middel van zitjes in de vensterbank, niches, alkoven, afgeschermd door (mobiele)
schermen, met een eigen belichting of andere vloerbedekking. Leerlingen moeten naar een
plek kunnen waar het rustig is en waar ze alleen kunnen zijn (weliswaar onder supervisie),
plekken om te lezen, bijvoorbeeld (Tanner 2000). Onderzoek wijst uit dat hogere plafonds het
idee van drukte wegnemen (Ahrentzen & Evans,1984, in Higgins et al, 2005), maar dat er
daarentegen meer samenwerking te zien is in ruimtes met lage plafonds. (Read et al, in
Higgins et al, 2005). Deze ‘caves’ zouden op een of andere manier lagere plafonds moeten
hebben om een beschermde omgeving te creëren.
• ‘Watering holes ‘, waar mensen bij elkaar komen om samen te werken. Ook wel ‘activity
pockets’ genoemd door Tanner (2000), wat een veilige klank heeft en duidelijke begrensd is.
Het gaat om plekken waar activiteiten kunnen plaats vinden met verschillende groepsgrootte
(Lackney, 2003).
• ‘Campfire space’, geschikt om formeel en informeel te presenteren en vertellen.
• Met flexibel en mobiel meubilair, kamerschermen.
Lackney (2003) raadt aan om al deze plekken waar het leren plaatsvindt te clusteren rond een
kern. In die kern is ondersteuning aanwezig van mensen en techniek, maar ook een conference
room, een computerplek en een kantoorplek.
Een plek waar het prettig vertoeven is
Ten twee moet de school een plek zijn waar leerlingen graag willen zijn.
• Comfortabele stoelen/zitjes
• Veel plek en mogelijkheid om werk ten toon te stellen en presentaties te houden. Het tonen
van werk van leerlingen door de school heen maakt de school voor alle gebruikers van school
aantrekkelijker (Maxwell, 2000, in Higgins et al, 2005) en leidt bovendien tot een toename van
eigenaarschap, betrokkenheid bij school en motivatie (Killeen et al, 2003, in Higgins et al
2005, Tanner, 2000) Dit wordt onderkend door leerkrachten zelf (Teacher Support Network,
2007) Het is wel zaak de plekken waar wordt tentoongesteld op te nemen in het
totaalontwerp.
• Werk dat een zekere blijvendheid heeft – dus verwerkt in tegels of gordijnen- maakt dat
leerlingen veel tevredener zijn in de schoolomgeving (Killeen et al 2003 in Higgins et al 2005)
Het raakt aan autonomie (aandeel in je omgeving hebben) en verbondenheid ( iets van jezelf
en van je medeleerlingen om je heen).
• De entree van de school, maar ook de entrees van lokalen moeten verwelkomen. (Taylor et al,
1988).
Universiteit Leiden 21