Rapport Leerplein Praktijkschool de Rijn - Platform Praktijkonderwijs

Leerplein Praktijkschool de Rijn : van theorie naar praktijk
Inleiding
Praktijkschool de Rijn zal medio 2010 een nieuw gebouw betrekken. Dat is hard nodig: de school
groeit uit z’n jasje. Het leerlingenaantal is de afgelopen jaren fors toegenomen en het onderwijs is
verdeeld over meerdere locaties met een beperkte kantinefunctie. Maar niet alleen het
leerlingaantal noopt tot nieuwbouw. De school wil leerlingen goed voorbereiden op de
arbeidsmarkt. Dat vraagt om bedrijfachtige ruimten en werkplaatsachtige settings. Binnen het
huidige gebouw is het gelukt om dit te realiseren door inventief om te gaan met de ruimte; er is
een boeketterie en een fietsenwerkplaats, de houtwerkplaats ademt de sfeer van een kleine werf en
ook de keuken is ingezet als werkplek. Maar het is krap en het onderste is uit de kan gehaald.
De nieuwbouw wordt tevens aangegrepen om de inrichting van het onderwijs ingrijpend te
vernieuwen, zowel onderwijskundig als fysiek. Praktijkschool de Rijn zal in de op handen zijnde
nieuwbouw, naast een technisch leerplein, twee algemene leerpleinen realiseren. Dit voornemen is
gebaseerd op de veronderstelling dat de leerlingenpopulatie van het praktijkonderwijs gebaat is bij
een andere inrichting van het onderwijs.
De opdracht die Praktijkschool de Rijn aan de Universiteit heeft gegeven, komt voort uit de wens
om ‘proven concepts’ of ‘good practices’ te vertalen naar een leerplein in het nieuwe gebouw.
Daarnaast wil de school de effectiviteit van de eigen leerpleinen monitoren. Dit rapport bevat de
uitgangspunten voor een dergelijk onderzoek.
Met behulp van deze leeswijzer kunt u uw leestraject bepalen.
De rapportage start met de onderzoeksvraag, de verantwoording van de aanpak en de
onderzoeksmethode. Hoofdstuk 2 schetst de context van het onderzoek met een korte
beschrijving van het praktijkonderwijs, de doelgroep en Praktijkschool de Rijn. Vervolgens wordt
in hoofdstuk 3 ingegaan op het waarom van innovatieve leeromgevingen en wat de kenmerken
zijn van de nieuwe manier van leren. Hoofdstuk 4 beschrijft kort ‘het leerplein’ en een aantal
onderzoeksresultaten. Hoofdstuk 5 gaat uitgebreid in op motivatie, psychologische
basisbehoeften en de mechanismen tussen een open leeromgeving en deze behoeften. Hoofdstuk
6 behandelt de voorwaarden waar een leerplein-achtige omgeving aan moet voldoen. Hier komen
zaken als ict, kleur, inrichting en opstelling aan bod. Hoofdstuk 7 gaat in op de voorwaarden van
een leerplein voor specifieke doelgroepen. Hoofdstuk 8 tipt aan beleidsaspecten in relatie tot het
leerplein. In hoofdstuk 9 worden aanbevelingen met betrekking tot een leerplein gedaan,
gedestilleerd uit geraadpleegde literatuur, onderzoek en voorbeelden. Deze rapportage zal worden
afgesloten met een blik op toekomstig onderzoek.
Universiteit Leiden 5