Rapport Leerplein Praktijkschool de Rijn - Platform Praktijkonderwijs

Leerplein Praktijkschool de Rijn : van theorie naar praktijk
7.4 Leerlingen met ADHD
ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder en wordt omschreven als een
aandachtstoornis. Leerlingen met ADHD zijn hyperactiviteit, impulsief en vaak ook motorisch
niet helemaal gecontroleerd. School moet helpen met impulsbeheersing en bij het vormgeven van
structuur.
De leerlingen zijn gebaat bij het maken van afspraken, het bieden van structuur en het stellen van
heldere doelen. Het is belangrijk dat ze warmte, competentie en autonomie ervaren (Förrer,
Jansen & Kenter, 2004). Bij samenwerkend leren moet de leerkracht het doel van samenwerken
bepalen, afhankelijk van wat de leerling al kan. Bij het samenwerken moet worden begonnen met
basale samenwerkingsvormen in een prikkelarme omgeving of een rustige plek in de klas. Het
verdelen van rollen biedt veel houvast en structuur. Materiaal baas of aanmoediger zijn geschikte
rollen voor kinderen met ADHD omdat de leerling dan mag lopen of ‘druk’ mag doen.
Omgekeerd kan de rol van ‘stilte kapitein’ goed werken om te leren stil zijn als dat gevraagd
wordt.
Een leerplein en de nieuwe wijzen van leren zijn volkomen verschillend van in de schoolbank
zitten en luisteren. Wellicht biedt het meer mogelijkheden om druk gedrag en teveel aan energie
en impulsen te kanaliseren (Förrer, Jansen & Kenter 2004).
7.5 Leeftijd, onderbouw en bovenbouw
Over het inrichten van een leeromgeving in relatie tot leeftijd is weinig bekend.
Onderzoek van Jolles wijst uit dat het brein pas rond het 20 e levensjaar helemaal volgroeid is om
zelfregulerend te kunnen werken. Dat wil niet zeggen dat in de periode daarvoor mensen niet in
staat zijn tot zelfregulatie. Volgens Ros (2007) stellen sommige neuro-wetenschappers dat het
juist belangrijk is dat zelfstandig leren en zelfregulatie getraind wordt op jonge leeftijd. Het geeft
echter wel aan dat jongere leerlingen meer begeleid moeten worden dan oudere leerlingen. Dat
geldt voor elke jongere, maar voor een leerling van de praktijkschool in meerdere mate.
Boekaerts en Simons (1995) zeggen over zelfstandig leren: ‘ Bepalend is niet de mate waarin
leerlingen de vrijheid krijgen om dingen zelf te doen, dan wel gedwongen worden zelf beslissingen
te nemen, maar de mate waarin zij docentfuncties overnemen.’ (blz. 242) Ze beschrijven de
verschillende taken en verantwoordelijkheden die in het leerproces langzamerhand en geleid
verschuiven van leerkracht naar leerling.
Van docent-gestuurd naar leerling-gestuurd
Boekaerts en Simons onderscheiden drie onderwijsregimes waarin verschillende functies
verschuiven van docent-gestuurd naar leerling-gestuurd.
Universiteit Leiden 34