AC 12 2005 (PDF, 1.18 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie

2510 HOF VAN CASSATIE 13.12.05 - Nr. 666
ping van de strafbaarstelling van de instandhouding (Parl. St. Vl. Parl. 2002-03, nr.
1566/1, p. 6, 7 en 9, nr. 1566/7, p. 9, 22, 26 en 38; zie ook nr. 1566/8, p. 4) Ook de Raad
van State begreep de bepaling in die zin (Parl. St. Vl. Parl. 2002-03, nr. 1566/4, p. 6). Zie
ook het verslag van de bespreking in de plenaire vergadering (zitting 28 mei 2003, nr. 58,
p. 22, 23, 35).
3. Indien dus wordt aangenomen dat het decreet van 4 juni 2003 aan de instandhouding
in de bedoelde gevallen het karakter van misdrijf heeft ontnomen, kan de rechtsmacht van
de strafrechter met betrekking tot herstelvorderingen die regelmatig aanhangig werden
gemaakt vóór de inwerkingtreding van deze bepaling, worden gesteund op de oplossing
van het arrest van 20 januari 2004 (A.R. P.03.1189.N).
Het Hof overwoog alsdan "dat de opheffing van het strafbare karakter van de feiten
alleen het verval van de strafvordering tot gevolg heeft, dat deze wijziging evenwel niet
meebrengt dat deze feiten niet langer één fout zouden zijn, noch dat de strafrechter voor
wie de burgerlijke vordering werd ingesteld op het ogenblik dat de feiten nog strafbaar
waren, daardoor zijn bevoegdheid verliest".
Indien de oplossing van het arrest van 20 januari 2004 wordt gevolgd, rijst nog de vraag
op grond van welke regels de strafrechter de gegrondheid van de herstelvordering
beoordeelt. Kan de strafrechter oordelen dat de handeling, op het ogenblik waarop zij
werd gesteld, door de wet strafbaar werd gesteld en bijgevolg een onrechtmatige daad
uitmaakt, ook al werd de strafwet nadien opgeheven? Die oplossing zou impliceren dat de
terugwerkende kracht van de strafwet alleen geldt voor de toepassing van de strafwet
maar geen afbreuk doet aan de beoordeling van de herstelvordering.
4. Vreemd genoeg hebben slechts weinig auteurs oog voor het toch wel belangrijke
probleem van het overgangsrecht.
Zie in de zin van onmiddellijk verval van de herstelvordering die alleen steunt op een
niet langer strafbaar gestelde instandhouding: M. BOES, "Verjaring van stedenbouwmisdrijven",
R.W. 2003-04, p. 619, nr. 46.
Zie daarentegen in de zin van behoud van de herstelvordering, op grond van een
interpretatie van het Arbitragehof-arrest nr. 14/2005 van 19 januari 2005; D. DE WOLF,
"Het strafrechtelijk onderzoek naar het milieumisdrijf" in A. DE NAUW, P. FLAMEY en
J. GHYSELS, Milieustraf- en Milieustrafprocesrecht. Actuele vraagstukken, p. 277, nr.
131.
Zie ook J. GHYSELS, "Instandhoudingsmisdrijf stedenbouw. Afgeschaft of niet?" NjW
2004, p. 1305, nr. 8, die, wellicht op grond van het standpunt dat de herstelvordering deel
uitmaakt van de strafvordering, ervan uitgaat dat het verval van de strafvordering het
verval van de herstelvordering impliceert maar niet het verval van de burgerlijke
vordering die vóór de opheffing van de strafwet werd ingesteld.
Zie tenslotte nog G. DEBERSAQUES, "Stedenbouwmisdrijven; instandhouding en
herstel. Fundamentele wijzigingen door het decreet van 4 juni 2005", T.R.O.S. 2003, p.
227, nr. 45, die voorhoudt "Omdat de herstelvordering tot de strafvordering behoort, mag
o.i. worden aangenomen dat ook wat de wijzigingen inzake de herstelvordering betreft, de
nieuwe regelgeving onmiddellijk effect sorteert. Zij is aldus van toepassing op alle
herstelvorderingen die voor de inwerkingtreding van de nieuwe regeling zijn ontstaan en
op die datum nog niet zijn verjaard krachtens de oude regelgeving".
5. Uit de parlementaire voorbereiding valt niet af te leiden dat de decreetgever met
zekerheid ervan uitging dat de opheffing van de strafbaarstelling "instandhouding" zou
leiden tot een verval van reeds ingestelde herstelvorderingen..
In het eerste voorstel van decreet, neergelegd op 10 februari 2003 (Parl. St. Vl. Parl.
2002-03, nr. 1566/1) werd bepaald;