Kroniek van een halve eeuw Belgische Ontwikkelingssamenwerking

van de millenniumdoelstellingen, werd pas laat een prioriteit in de Belgische
hulp. België verleent die steun vooral onder de vorm van een aanzienlijke
financiële bijdrage aan internationale organen waarvan het belangrijkste het
Global Environment Facility (FEF) is. De problemen die om een oplossing
vragen zijn zo enorm, dat multilaterale financiering hier de beste keuze is. Er
worden overigens ook bilaterale projecten uitgevoerd, bijvoorbeeld rond
stadssanering. Sinds kort steken er nog twee andere thema's de kop op in de
Belgische samenwerking: de sociale economie (sociale bescherming en
verzekeringen, oprichting van ziekenfondsen en steun aan microkredieten) en
het verdedigen van de kinderrechten (strijd tegen het inzetten van kinderen
als kindsoldaten en de seksuele en economische uitbuiting van kinderen). We
moeten eerlijkheidshalve vaststellen dat de ngo's het een stuk beter doen dan
de overheid op al deze terreinen: ze slagen er sneller in om de thema's te
integreren in het beleid, en ze lanceren vernieuwende projecten.
Wie de verwezenlijkingen van de Belgische ontwikkelingssamenwerking
bekijkt, moet wel onder de indruk zijn. Dit hoofdstuk biedt daarvan meer dan
genoeg voorbeelden. Naast de projecten van de directe bilaterale
samenwerking moeten we ook rekening houden met de honderden projecten
uitgevoerd door de ngo's, de tientallen initiatieven van de universiteiten en alle
multilaterale projecten waar de overheid desalniettemin een grote rol bij
speelde. Een immense en gevarieerde verzameling projecten, die getuigt van
een grote deskundigheid en heel wat ontwikkelingen doormaakte.
Het is bijna onmogelijk om een algemene evolutie in de projecten aan te
wijzen, omdat we te maken hebben met veel verschillende geografische
contexten, culturen, onverwachte politieke gebeurtenissen en sociale
omwentelingen op wereldschaal. Maar het is ook – en misschien wel vooral –
moeilijk omdat de projecten na hun verwezenlijking nauwelijks werden
beoordeeld door de administratie: er zijn bijna geen evaluatiedossiers
beschikbaar. Pas in de loop van de jaren '90 krijgt de overheid een dienst die
zich speciaal daarop zal toeleggen. In het rapport over de publieke
ontwikkelingshulp in België (2005) merkt de DAC op: “De Belgische
samenwerking geniet een goede reputatie en onderhoudt goede contacten
met zijn partnerlanden. Zij hecht vooral belang aan de continuïteit van de
betrekkingen en aan de kwaliteit van de dialoog met het partnerland, dankzij
competente, gemotiveerde teams.” Deze goedkeurende vaststelling heeft
betrekking op de periode 2000-2004, maar is over het algemeen ook van
toepassing op de voorgaande periodes.
Als we de projecten een voor een beschouwen, zien we immers dat de grote
meerderheid ervan tot positieve resultaten leidde – tenminste zolang ze
konden gebruik maken van Belgische financiering en Belgische technische
bijstand. Natuurlijk hadden de projecten in veel gevallen efficiënter gekund.
116