Kroniek van een halve eeuw Belgische Ontwikkelingssamenwerking

uitdrukkelijk verzoek van Nederland, dat in de jaren ’70 een groot herstelplan
had opgezet voor dat land. Er werden ook humanitaire redenen aangehaald
met het oog op het herstel van een rechtsstaat: dat is het geval voor de
Filipijnen, Zuid-Afrika, Uganda en Palestina. Ook de taal van het land speelde
een rol: tussen 1962 en 1972 werden er twaalf overeenkomsten gesloten,
waarvan zeven met Franstalige landen, voormalige Franse koloniën (naast
Congo, Rwanda en Burundi). Dat komt omdat de Belgische ontwikkelingshulp
in het begin bijna helemaal in handen was van de Franstaligen. In het geval
van Marokko en Tunesië speelden eerder politieke en economische redenen
mee, de banden tussen België en deze twee landen dateren van na 1960.
Vanaf 1975 herstelde het evenwicht zich geleidelijk en er werd gekozen voor
Engelstalige Afrikaanse landen en voor Suriname en Zuid-Afrika vanwege hun
taalverwantschap met Vlaanderen. Ook militaire overwegingen zijn van
belang geweest in de ontwikkelingssamenwerking met bepaalde landen van
West-Afrika: die landen konden een potentiële logistieke uitvalsbasis vormen
voor het Belgische leger voor interventies in Centraal-Afrika.
Door het stopzetten van de samenwerking met Congo kwamen er aanzienlijke
bedragen vrij. Tegelijkertijd ging men in politieke kringen de noodzaak inzien
van een centralisatie van de ontwikkelingssamenwerking, die steeds meer
versnipperd werd. De beleidsmakers stelden een geografische herverdeling
voor en legden een aantal criteria vast. Aan de hand daarvan kon een
‘objectieve’ lijst worden opgesteld van kandidaat-landen voor ontwikkelingshulp.
De wet betreffende internationale samenwerking van 1999 stelt het
aantal partnerlanden vast op 25 en bepaalt de criteria waarmee men rekening
moet houden: het moet gaan om weinig ontwikkelde landen waarmee België
al lange tijd samenwerkt. De landen moeten zelf inspanningen doen op het
gebied van goed bestuur of moeten zich in een crisissituatie bevinden, en ze
moeten door België gesteund kunnen worden in internationale fora.
Door het regeerakkoord van 2003 wordt de geografische concentratie van de
Belgische samenwerking duidelijker: het aantal partnerlanden wordt teruggebracht
tot 18. Vijf landen die van de lijst geschrapt zijn behoren tot de groep
van minst ontwikkelde landen en één land valt in de categorie van landen met
een laag inkomen. De zeven landen die daarentegen op de lijst van landen
met een gemiddeld inkomen staan (en dus relatief rijker zijn) blijven partnerlanden.
We kunnen ons dus afvragen of de wettelijke criteria hier wel werden
nageleefd.
De begroting
De begroting is het totaal aan financiële middelen die jaarlijks ter beschikking
worden gesteld van een instelling of een organisatie, en die door de instelling
of organisatie kunnen worden aangewend voor haar functioneren en
120