Kroniek van een halve eeuw Belgische Ontwikkelingssamenwerking

Enkele bijzondere kenmerken
Het zou interessant zijn geweest om een sociologische analyse te maken
(sociale afkomst, opleiding, motivatie, gezinssituatie, rol van de vrouw…) van
het personeelsbestand dat onder het statuut van 1967 valt, maar een
dergelijke studie vergt natuurlijk erg veel compilatiewerk en is er tot nu toe niet
gekomen. De administratie voor ontwikkelingssamenwerking heeft echter
statistieken gepubliceerd waaruit we enkele algemene gegevens kunnen
afleiden over de geografische en sectorale indeling van de ambtenaren. We
kunnen ook nagaan wat het aandeel van hun lonen was in het totaal van de
uitgaven van het departement Ontwikkelingssamenwerking.
Geografische spreiding van de ontwikkelingswerkers
De geografische versnippering van het personeel werd veroorzaakt door de
vele algemene samenwerkingsovereenkomsten met de partnerlanden. Soms
is ze ook het resultaat van eenmalige voorvallen naar aanleiding van
bepaalde gebeurtenissen, zoals het herstel van door oorlog verwoeste
gebieden of beloftes van een minister tijdens een bijzonder hartelijk officieel
bezoek.
Twee periodes verdienen bijzondere aandacht: de eerste loopt van 1960 tot
net voor de onderbreking van de samenwerking met Zaïre in 1989. Tijdens
die periode wordt de grote meerderheid van de Belgische ontwikkelingswerkers
uitgezonden naar Zaïre, Rwanda en Burundi: 99% in 1963, en nog
70% in 1989 (op een totaal van 738 ambtenaren). De helft van hen gaat naar
Congo. De Maghreb komt op de tweede plaats met een piek van 13% in
1975, het percentage daalt naar 6% in 1989. In datzelfde jaar halen de
andere landen van Afrika 13%: de ontwikkelingswerkers bevinden zich vooral
in West-Afrika, met name in Senegal, Ivoorkust, Niger en Kameroen, terwijl ze
nauwelijks actief zijn in Azië en Amerika.
In de tweede periode (1991-1999) verandert de situatie volledig. In 1999 is de
verdeling evenwichtiger. Afrika komt nog steeds op de eerste plaats met 67%
(op een totaal van 232 medewerkers), maar slechts 25% daarvan gaat naar
Congo, Rwanda en Burundi.
De verdeling heeft sindsdien nog wijzigingen ondergaan. Op internationaal
niveau heeft de ontwikkelingssamenwerking met Afrika sinds 2000 de
prioriteit, wat wordt weerspiegeld in de huidige samenstelling van de groep
deskundigen van de BTC: van de 236 medewerkers op het terrein eind 2008
bevond 85% zich in Afrika, met een duidelijk herstel voor Congo, Rwanda en
Burundi (55%). België zet zich dus bijzonder in voor die drie landen, die een
absolute prioriteit vormen in het beleid.
74