Kroniek van een halve eeuw Belgische Ontwikkelingssamenwerking

De sectoren van de ontwikkelingssamenwerking hebben in een halve eeuw
tijd heel wat ontwikkelingen gekend: dat heeft te maken met de vooruitgang
van de ontwikkelingslanden, de opgedane ervaring en de studies die
uitgevoerd werden naar de doeltreffendste manieren van optreden. Een
onderzoek naar de initiatieven in de vijf prioritaire sectoren van de Belgische
ontwikkelingssamenwerking weerspiegelt deze ontwikkelingen. Aan het einde
van dit hoofdstuk zal er wat informatie volgen over de campagnes van de
Belgische overheid voor de bewustmaking van de Belgische bevolking.
Onderwijs: van vervanging tot opleiding van docenten en leidinggevend
personeel
Steun aan het onderwijs is al meer dan twintig jaar de belangrijkste sector van
de Belgische ontwikkelingssamenwerking: het grootste deel van het
personeel en de begroting gaat naar deze sector. In de jaren ’80 werd er
minder belang gehecht aan onderwijs. Pas aan het einde van de jaren ’90
won de sector weer aan belang, omdat de internationale gemeenschap op
wereldniveau de verbintenis aanging om massaal te investeren in
basisonderwijs.
Tijdens het eerste decennium was er een gebrek aan lokale afgestudeerde
leerkrachten. Daarom werden er Belgische docenten ter beschikking gesteld
van de middelbare scholen en de gewone basisscholen in Congo, Rwanda en
Burundi, net zoals dat in de koloniale periode het geval was. Naast het
lesgeven hielden sommigen zich bezig met de aanpassing van de
schoolboeken. De bijeenkomst van een groep pedagogen in Bujumbura in
Burundi in 1969 was een interessant initiatief op dit gebied, waarbij men voor
het eerst probeerde om een stap verder te gaan dan het eenvoudig
vervangen van de lokale leerkrachten. De pedagogen wilden een leermethode
voor het Frans schrijven (Le français sans frontières), gebaseerd op
onderzoek van taalkundigen gespecialiseerd in Afrikaanse talen en op
moderne methodes voor het leren van talen. De opvallendste gebeurtenis in
deze eerste periode was de oprichting van een opleidingscentrum voor
administratieve leidinggevenden in de drie landen. Het centrum van Murambi
in Rwanda, opgericht in 1963 en nog steeds in gebruik, heeft honderden
ambtenaren opgeleid voor verschillende ministeries door middel van lange
stages (van 1 tot 3 maanden). De lessen werden gegeven door Belgische
ontwikkelingswerkers die bij Rwandese ministeries werkten.
Halverwege het decennium studeerden de eerste onderwijzers af aan de pas
opgerichte normaalscholen, klaar om voor de klas te staan in het lager
middelbaar onderwijs. Daardoor overwoog België om een aantal
ontwikkelingswerkers die geen functie meer hadden terug te trekken en om bij
84