[PDF] Stad en land - Centraal Planbureau

AGGLOMERATIEVOORDELEN EN RUIMTELIJKE-ORDENINGSBELEIDzelf maakt, maar ook doordat andere werknemers in de stad productiever worden. Het eerstestuk hiervan, wat de werknemer zelf produceert, wordt als loon aan hem uitgekeerd. Het tweedestuk is winst voor de stad. Echter, als het aantal steden en het aantal huishoudens dat hierinondergebracht moet worden gegeven is, dan betekent de groei van deze stad dat een andere stadmoet krimpen. Voor een stad die een werknemer kwijt raakt gebeurt precies het omgekeerde. Zeverliest een stukje productie en er hoeft één salaris minder betaald te worden − deze effectenvallen tegen elkaar weg, maar daarnaast daalt ook de productiviteit van andere werknemers.Figuur 7.1Winst in de ene stad wordt deels tenietgedaan door verlies in de anderFiguur 7.1 illustreert deze effecten. Deze figuur toont vraag en aanbod op de arbeidsmarkt ineen kleine en in een grote stad. Bedrijven bieden het loon dat overeenkomt met de gemiddeldeproductiviteit van werknemers, die vanwege agglomeratievoordelen hoger is in een grotere stad.De markt is in evenwicht als de gemiddelde productiviteit gelijk is aan het loon dat werknemersverlangen om in deze stad even goed af te zijn als elders. In een stad met aantrekkelijkevoorzieningen hoeven ze minder te verdienen: de nabijheid van een historische binnenstad ofvan het strand biedt compensatie. Daarom ligt de aanbodcurve van de meer aantrekkelijke stadlager. Naarmate deze stad groeit, stijgen echter ook de kosten, want mensen moeten steedsverder reizen om bij hun werk te komen. In evenwicht is de aantrekkelijke stad groter en wordter dus een hoger salaris uitgekeerd, maar het leven is voor huishoudens die hier wonen zoveelduurder dat het voor inwoners van de minder aantrekkelijke stad toch niet aantrekkelijk is om teverhuizen.Dezelfde figuur toont ook de marginale productiviteit van een werknemer. Dit is het loon datbedrijven eigenlijk zouden moeten bieden, om het externe effect van kennisoverdracht te107