[PDF] Stad en land - Centraal Planbureau

STAD EN LANDblijkt het netto effect op welvaart inderdaad nagenoeg verwaarloosbaar − voor een project vanmarginale omvang is het precies gelijk aan nul. Er kan echter sprake zijn van een substantiëlebaat, als de open ruimte heffing lager is. Als de jaarlijkse waarde van open ruimte met vijf europer vierkante meter uitstijgt boven de open ruimte heffing, dan loopt dit effect op tot 15% vande interne baten.De hoeveelheid bespaarde open ruimte is groter als de vraag naar woningen in de stad mindergevoelig is voor prijzen. Zolang schaalvoordelen geen rol spelen, heeft nieuwbouw in hetcentrum bij een oneindige vraagelasticiteit geen invloed op de vraag naar grond aan destadsrand. Dit betekent dat er ook voor een project van niet-marginale omvang geen additionelebaten zijn, zelfs als het verschil tussen de open ruimte heffing en de waarde van open ruimtesubstantieel is. Omgekeerd zijn de baten juist groter bij een minder elastische vraag. In hetscenario waarin de vraagelasticiteit gelijk is aan min één wordt 70 hectare aan open ruimtebespaard.Als schaalvoordelen wel een rol spelen, zoals in het onderste panel van tabel 8.4, dan levertnieuwbouw op uitleglocaties additionele agglomeratiebaten op. De besparing van open ruimteaan de stadsrand is in dit geval minder aantrekkelijk, omdat hiermee ook een stukje schaalverloren gaat. In de eerste twee kolommen zijn de baten in het onderste panel dan ook kleinerdan in het bovenste panel. Bovendien is de indirecte agglomeratiebaat in de rest van de stadkleiner, omdat er ten opzichte van het referentiealternatief minder huishoudens bij komen. In dederde kolom, bij een oneindige vraagelasticiteit, gebeurt er echter iets bijzonders. Dooruitvoering van het transformatieproject neemt de woningvraag aan de stadsrand niet af maartoe. Het project leidt immers tot hogere lonen, waardoor meer mensen naar de stad getrokkenworden – nieuwe huishoudens hebben in dit scenario niet minder affiniteit met de stad dan demensen die er al wonen. Het gevolg is dat er op uitleglocaties 120 hectare meer aan open ruimteopgeofferd wordt dan in het referentiescenario. Dit maakt niet zoveel uit als de heffing op openruimte overeenkomt met haar waarde, maar kan tot substantiële additionele kosten leiden als zelager is. Hier staan de positieve agglomeratiebaten in de rest van de stad tegenover. Die makenhet aantrekkelijk een soepeler ruimtelijke-ordeningsbeleid te voeren dan louter de directe batenzouden rechtvaardigen.126