[PDF] Stad en land - Centraal Planbureau

STAD EN LANDWillemijn van der Straaten voor Rotterdam. In die studie reikt de invloed van hetindustrieterrein minder ver, namelijk tot 500 meter. Het agglomeratie-effect heeft dezelfdeomvang als in het vorige hoofdstuk. Als de werkgelegenheid zich aanpast en ook stijgt met 6%,dan nemen de lonen dus met iets meer dan 0,1% toe.Tabel 8.1 toont de baten van een stedelijk transformatieproject voor het omschrevenbedrijventerrein. Ter vergelijking zijn ook twee andere projecten opgenomen, voor een kleineren voor een groter terrein. Alle posten zijn uitgedrukt in miljoenen euro’s per jaar. De kostenvan het project zijn weggelaten, omdat het hier louter gaat om het relatieve belang van deexterne baten. De interne baten van het basisproject bedragen bijna 17 miljoen euro jaarlijks,wat bij een discontovoet van 5,5% overeenkomt met een contante waarde van ongeveer 300miljoen euro. Het verwijderen van de overlast levert, gebaseerd op schattingen uit Friso de Voren Henri de Groot, een extern effect op ter waarde van tien procent van de directe baten en deindirecte agglomeratiebaten lopen op tot ruim vijftien procent. Het nieuwkomerssurplus lijktmet iets meer dan één procent te verwaarlozen. Wel is er sprake van een relatief omvangrijkeoverdracht van grondeigenaren naar consumenten.Tabel 8.1In een groter project neemt het relatieve belang van overlast af, maar het nieuwkomersurplus en deoverdrachten worden juist belangrijkerKlein project Basisproject Groot project(25 hectare) (100 hectare) (400 hectare)Interne baten 4,30 16,54 61,73Verwijdering overlast 0,98 1,59 2,67Agglomeratie-effect 0,63 2,43 8,80Nieuwkomerssurplus 0,01 0,19 2,23Overdracht 1,72 6,37 20,06Alle posten zijn uitgedrukt in miljoenen euro’s per jaar. Overlast is gebaseerd op Friso de Vor en Henri de Groot.Hoe veranderen deze effecten als het project groter wordt? Als de oppervlakte van hetgetransformeerde terrein verdubbelt, dan verdubbelen de interne baten en de agglomeratiebaten.Het relatieve belang van de verwijdering van overlast neemt echter af: in het grote projectbedraagt deze baat minder dan 5 procent van de directe baten. De reden hiervoor is dat ditexterne effect alleen optreedt aan de rand van het projectgebied. Het effect van verwijderingvan overlast binnen het gebied zelf slaat neer in de prijs van de getransformeerde grond. Ditlaatste effect is verhoudingsgewijs belangrijker in grote projecten. Het nieuwkomerssurplusneemt juist meer dan proportioneel toe: voor het grote project is deze baat zelfs vergelijkbaar inomvang met de verwijdering van de overlast. Dit komt omdat de binding met de stad van demarginale nieuwkomer steeds sterker gaat verschillen van de voorkeuren van de bestaandebewoners. Hierbij moet wel bedacht worden dat het grote project, waarin het oppervlak aanwoonterrein in Nijmegen met ongeveer twintig procent zou stijgen, wel beduidend groter is dan122