[PDF] Stad en land - Centraal Planbureau

GRONDPRIJZEN EN OVERHEIDSBELEIDWelke problemen doen zich voor als publieke voorzieningen niet worden gefinancierd uit degrondrente, maar bijvoorbeeld uit toegangsprijzen of lidmaatschapsgelden? Typischevoorbeelden van voorzieningen die op die manier gefinancierd worden, zijn een zwembad ofeen sportclub. Dergelijke goederen worden in de economische literatuur clubgoederengenoemd. Vergeleken met de financiering uit grondwaardesurplus heeft deze wijze vanfinancieren drie nadelen. De dikke lijn in figuur 6.1 geeft het verloop van de grondrente weer ineen stad met publieke voorzieningen in het centrum zonder een toegangsprijs De grondrentevlakbij de publieke voorziening is hoger, omdat de stadsbewoners die van die voorzieninggebruik willen maken, minder ver hoeven te reizen. Net als in hoofdstuk 2 is hetgrondwaardesurplus dus gelijk aan het voordeel van het gebruik van de publieke voorzieningverminderd met de reiskosten om daar te komen. Midden in het centrum zijn de reiskosten nul,zodat het grondwaardesurplus gelijk is aan het gebruiksvoordeel. Aan de rand van de stad zijnde reiskosten precies gelijk aan het gebruiksvoordeel, en is het grondwaardesurplus dus nihil.Daarbuiten maken mensen simpelweg geen gebruik van de publieke voorziening.Figuur 6.1Grondrente hoger in de buurt van de publieke voorzieningDe gestippelde lijn in figuur 6.1 laat het verloop van de grondrente zien als de publiekevoorziening wordt gefinancierd uit toegangsprijzen. De grondrente wordt dan lager, om precieste zijn gelijk aan het gebruiksvoordeel, verminderd met de reiskosten en de toegangsprijs. Hetverticale verschil tussen beide grondrentelijnen is dus gelijk aan de toegangsprijs. Het gevolg isdat de grens van het gebruik naar binnen schuift: de stad wordt kleiner, omdat het voor mensenaan de stadsrand niet meer de moeite loont om gebruik te maken van de publieke voorziening.Het oranje vlak geeft de totale opbrengst weer van de verkoop van toegangsprijzen. Het85