[PDF] Stad en land - Centraal Planbureau

STAD EN LANDTabel 7.1Zeven steden in de Randstad in cijfersGeobserveerde groothedenAantal huishoudens(x 1000)Oppervlaktewoonterrein(hectares)Schaduwprijs vanRO (€/m 2 )Gekozen groothedenLoonniveau Voorzieningenniveau(x 1000 €)Amsterdam 527 7964 254 24,0 1Rotterdam 477 8553 47 24,0 0,913Den Haag 305 5355 164 23,7 0,901Utrecht 191 3837 108 23,5 0,861Leiden 114 2467 182 23,3 0,866Dordrecht 102 2751 84 23,2 0,848Haarlem 89 2205 109 23,2 0,824Bronnen: Het aantal huishoudens in 2002 en het oppervlak woonterrein in 2003: CBS. De schaduwprijs van ruimtelijke- ordeningsrestricties: RIGO.Zie de hoofdtekst voor uitleg over de manier waarop lonen en het voorzieningenniveau verkregen zijn.De zeven steden huisvesten tezamen bijna tweederde van het totale aantal huishoudens in deRandstad. Stel nu eens dat de rest in identieke steden woont, die allemaal lijken op Haarlem, dekleinste van de grootstedelijke agglomeraties. De vaste kosten van het opzetten van een stadmoeten dan overeenkomen met het surplus dat in de laatste van deze identieke steden gecreëerdwordt – Moe Green zou geen winst meer kunnen maken op een nieuwe stad en de overheid inde afwezigheid van agglomeratievoordelen dus ook niet.Ook al negeert het ruimtelijke-ordeningsbeleid in dit gedachte-experiment het bestaan vanagglomeratievoordelen, ze zijn er wel degelijk. Uit hoofdstuk 4 blijkt dat de productiviteit ineen stad met ongeveer 0,2% groeit als het aantal huishoudens hier met 10% toeneemt. Bij eenloon van 24.000 euro in Amsterdam − ongeveer het gemiddelde besteedbare huishoudinkomenin deze stad, volgt het loon in de andere steden uit de schaalelasticiteit en de bevolkingsomvanguit de tweede kolom van tabel 7.1. Het resultaat staat in kolom vier. In de kleinste stad Haarlemliggen lonen dan zo’n 800 euro lager. In deze inschatting van de loonverschillen is voor desamenstelling van het stedelijke arbeidsaanbod gecorrigeerd.Lonen alleen kunnen niet verklaren waarom de ene stad zoveel groter en duurder is dan deander, dat heeft ook iets te maken met consumentenvoorzieningen of amenities. De vraag welkevoorzieningen er vooral toe doen is al uitgebreid aan de orde geweest in hoofdstuk 5. De laatstekolom van tabel 7.1 toont de verschillen in aantrekkingskracht met Amsterdam die in hetgetallenvoorbeeld nodig zijn om bevolkingsomvang in de andere steden goed te kunnenmatchen, waarbij rekening is gehouden met verschillen in grondprijzen. Het gaat hier om groteverschillen: als lonen in Den Haag met nog eens 10% zouden dalen ten opzichte vanAmsterdam, dan zou dat hetzelfde effect hebben als het verschil in voorzieningen in deze tabel.Figuur 7.3 toont de verdeling van huishoudens in de verschillende scenario’s, waarbij de stedengerangschikt zijn naar hun omvang. Uitgangspunt is het basisscenario dat overeen komt met de112