VVP 1-20 voor web

VVP ONDERNEMERSPANEL
Het is alsof we het met zijn allen alweer vergeten
zijn. Maar slechts een paar jaar terug
waren er nauwelijks kopers te vinden
voor assurantiekantoren en portefeuilles.
En als er al een potentiële koper was, dan
beschikte deze vaak niet over de middelen
om de koopsom in een keer te voldoen. Hoe anders is
dat nu. Potentiële kopers verdringen elkaar. En het geld
lijkt tegen de plinten te klotsen. De economie draait
namelijk goed en de rente blijft laag. Dus weten binnenlandse
en buitenlandse investeerders hun weg te
vinden naar de verzekeringsbranche als plek waar hun
geld nog wel rendeert. Betekent dat nu dat het kopen
en verkopen van ondernemingen een eenvoudig klusje
is (geworden)? Nee, dat niet.
Ook al zijn er jaarlijks veel transacties, de overnamemarkt
in de verzekeringsbranche blijft nog wat onvolwassen.
Het aantal portefeuillemakelaars is op een hand
te tellen. En in tegenstelling tot andere branches, wordt
er in de verzekeringsbranche nog relatief weinig gebruik
gemaakt van de mogelijkheid om een boekenonderzoek
te doen naar juridische en financiële risico’s van de
transactie. Gelukkig zien we wel dat de waardering van
ondernemingen professioneler wordt. Voorheen werd
er eigenlijk altijd gewoon met een factor maal de omzet
gerekend. Voor de overname van een portefeuille, maar
ook voor een aandelentransactie. Terwijl het financiële
plaatje er natuurlijk heel anders uitziet als je alleen de
lusten van een portefeuille overneemt, of alle aandelen
in het kapitaal van een onderneming en dus alle verplichtingen,
bezittingen en schulden die daarbij horen.
Daarom is het goed om te zien dat de waardering tegenwoordig
vaak gebeurt op basis van de (genormaliseerde)
EBITDA. Oftewel de winstgevendheid van de onderneming.
Maar wij zien in onze praktijk dat er voor het overige
nog steeds afspraken gemaakt worden die onduidelijk,
moeilijk uitvoerbaar, of zelfs in strijd met dwingend
recht zijn. Ik geef een paar voorbeelden.
VOORLOPIGE KOOPSOM
Partijen gaan bijvoorbeeld uit van een voorlopige koopsom
(vaak gebaseerd op de stand van de provisie in
het vorige jaar) en spreken af dat er een naverrekening
plaatsvindt aan de hand van de werkelijke omzet over
het lopende jaar. Daarbij leggen zij echter niet duidelijk
vast dat de gekochte portefeuille na de levering separaat
geadministreerd moet worden door de koper. Dan
zijn er dus geen goede portefeuilleoverzichten meer
te verkrijgen en moet de provisiestand handmatig bijeen
gepuzzeld worden. En er wordt vaak ook niet vastgelegd
wie verantwoordelijk is voor het maken van de
berekening en wat er gebeurt als partijen het niet eens
worden over de juistheid daarvan.
Robin van Beem: ‘Overnamemarkt
in verzekeringsbranche
blijft nog wat onvolwassen’
Verder zien wij nog steeds contracten waarin wordt bepaald
dat wel de gehele portefeuille wordt verkocht,
maar dat het personeel niet mee over gaat. Dat is in strijd
met dwingend recht. Bij overdracht van een zelfstandige
economische activiteit, zoals een volledige portefeuille,
is sprake van overgang van onderneming. Het personeel
komt dan van rechtswege bij de koper in dienst.
Wat daarnaast vaak tot problemen leidt, is dat
er meestal een concurrentiebeding voor de verkoper
wordt opgenomen, maar dat niet altijd duidelijk genoeg
is omschreven wat op grond van dat beding wel en niet
mag. Bijvoorbeeld of de verkoper helemaal geen zaken
mag doen voor zijn oude klanten, of dat hij klanten alleen
niet actief mag benaderen. Daarvoor geldt uiteraard:
voorkomen van problemen is beter dan genezen.
NIEUWE CONSTRUCTIES
De komst van professionele investeerders brengt uiteraard
een nieuwe dynamiek in de markt. En ook nieuwe
overnameconstructies. Zo is er tegenwoordig regelmatig
sprake van de constructie dat de portefeuille geplaatst
wordt in een nieuw opgerichte vennootschap, waarbij
de verkoper een deel van de koopsom herinvesteert en
aandelen verkrijgt in die nieuwe vennootschap. De nieuwe
vennootschap kan dan met kapitaal van de inves-
NR 1 MAART 2020 VVP | 35