download pdf - LLN Tekst en Vorm

In nauwelijks twintig
jaar heeft Portugal
zich ontwikkeld tot
een van de meest
veelbelovende wijnlanden
ter wereld. Met de
Douro als koploper.
En met in Nederland
verschillende importeurs
als enthousiaste
ambassadeurs.
tekst Fred Nijhuis
proefnotities Jan en Kyra van Lissum
De DOURO
Portugal op zijn best
A an de basis van dit succes liggen twee ei-
genschappen die elders dan ook niet of
nauwelijks worden geëvenaard. De hoeveelheid
unieke autochtone druivensoorten wordt eigenlijk
alleen overtroffen door Italië en ook qua diversiteit aan terroirs
biedt Portugal meer dan menig ander land. Tot de belangrijkste
districten behoren: de Minho in het noordwesten
waar de Vinho Verde zijn oorsprong heeft; de Bairrada in de
provincie Beira Litoral met de baga als primaire druif voor
rijke, stevige wijnen; de Ribatejo, centraal in Portugal met
veelbelovende wijngaarden langs de rivier de Taag (Tejo);
Dão aan de gelijknamige rivier waar lange tijd de bekendste
en de meest traditionele wijnen vandaan kwamen; Setúbal,
het schiereiland ten zuiden van Lissabon dat beroemd is om
zijn muskaatwijnen; de qua klimaat gematigde Estremadura
in het westen van Portugal, de streek met de hoogste productie
en de Alentejo ten zuiden van Lissabon waar de wijn en
kurk de voornaamste bron van inkomsten is.
Douro
De opsomming is echter niet compleet zonder de Douro, de
streek vernoemd naar de circa 900 km lange rivier met zijn
oorsprong in het Spaanse Duruelo de la Sierra en uitmondend
in de Atlantische Oceaan bij Oporto en Vila Nova de
Gaia. Uiteraard is het de streek van grote hoeveelheden port,
maar de laatste tien jaar ook steeds vaker het herkomstgebied
van de allerbeste rode tafelwijnen uit heel Portugal.
De circa 33.000 wijnboeren in de Douro hebben hun in totaal
40.000 hectaren wijngaard verspreid over drie subzones:
de relatief koele Baixo Corgo in het westen, het centraal
gelegen Cima Corgo en de Douro Superior in het oosten,
tegen de Spaanse grens. De Cima Corgo is het verreweg het
grootste gebied in zowel omvang als productie; van de Douro
Superior zijn slechts 8000 van de 110.000 hectare in gebruik
voor de wijnbouw. Wat ze vooral van elkaar onderscheidt is
het verschil in temperatuur dat wel tot 20 graden Celsius kan
oplopen. Wat ze gemeen hebben is dat een groot deel van de
wijngaarden zich op de terrassen bevindt van de soms extreem
steile hellingen van de heuvels direct aan de oevers van
de Douro. De overal aanwezige arme bodem met veel leisteen
en graniet is uniek en geeft wijnen met evenveel potentieel als
complexiteit.
De meest voorkomende druivensoorten zijn de touriga nacional
(diep gekleurde kleine besjes met lage opbrengst en
stevige tannines), touriga franca (goed bestand tegen hitte en
droogte met mooie fruitaroma’s), tinta barroca (krachtig en
rijk), tinta roriz (diepe kleur met lengte en finesse) en de tinto
cão (lage opbrengst, maar veel concentraat en kruidigheid).
Daarnaast zijn ook de witte donzelinho branco, esgana cão,
folgazão, gouveio, malvasia fina, rabigato, viosinho en rode
bastardo, mourisco tinto, castelão, rufete, tinta amarela, tinta
da barca, tinta francisca en de teinturier sousão erkend. Er
zijn er nog meer (zeker 80), maar het probleem is dat niemand
meer precies weet welke en hoeveel…..
Na de introductie van de wijnbouw door de Romeinen, de
voortzetting door monniken en de uitbreiding onder invloed
van de vraag van de Engelsen naar zoete wijnen en de ‘ontdekking’
van port, was het lange tijd relatief stil in Portugal. De
laatste jaren is echter een nieuwe generatie wijnmakers opgestaan
die hun druiven niet langer verkopen maar zelf bottelen
en zich daarbij laten inspireren door zowel de eigen historie als
de meest moderne inzichten en technieken uit alle delen van
de wereld. Velen van hen werken nauw samen, zoals de Douro
Boys met Dirk van der Niepoort, Cristiano van Zeller, João
Feirrera Álvares Ribeiro, Miguel Roquette en Francisco “Vito”
Javier de Olazabal. Ze weten de vraag van de markt en het
aanbod van unieke Portugese wijnen uitstekend op elkaar af
te stemmen en hun wijnen op voorbeeldige wijze te marketen.
Interview importeurs
Mede naar aanleiding van een Portugal-proeverij tijdens de
laatste editie van ProWein die Jan en Kyra van Lissum bijwoonden
vroegen wij vier toonaangevende importeurs naar
hun ervaringen met en mening over Portugese wijnen.
Olaf Kerstens (OK), Partners in Wine
Mick Kooistra (MK), Horizon Wines
Cathy Moerdijk (CM), Vinites
Karel Geers (KG), Portugal Wijn Import
Wat betekenen Portugese wijnen voor jou persoonlijk?
OK: Dat is voor mij toch vooral het grote aanbod van unieke
druivensoorten met elk hun eigen geuren en smaken. Daarnaast
een nieuwe lichting wijnmakers met spannende ideeën
die er dito wijnen van weten te maken.
MK: Lastig te zeggen, maar ik denk dan toch aan de authenticiteit,
originaliteit en diversiteit. Portugal biedt vele elementen
die boeien en heeft ook een puurheid die mij persoonlijk
70 Proefschrift september/oktober 2010
Proefschrift september/oktober 2010 71
Portugal
erg aanspreekt. In Portugese wijnen zit een soort charme en
kwetsbaarheid die je in andere landen niet of nog niet ziet.
CM: Voor mij verrassend anders door zijn authentieke aroma’s.
Portugal heeft wijnen die je benaderen vanuit een andere
invalshoek. Modern maar ook heel traditioneel, weinigen
werken bijvoorbeeld met screwcaps.
KG: Via mijn Portugese vrouw leerde ik de wijnen van talloze
inheemse druivensoorten kennen en er (mede dankzij
moderne wijnbouwtechnieken) steeds meer van te genieten.
Hoe belangrijk zijn Portugese wijnen voor je bedrijf?
OK: Zo’n 25% van mijn assortiment bestaat uit Portugese
wijnen en daarmee behoor ik tot de kleine groep importeurs
die heel bewust met Portugese wijnen werkt. Ik geniet het
imago van Portugal-specialist en daar geniet ik best van. Dat
imago is belangrijk voor me, want ik kan me daarmee onderscheiden
en ik koester dan ook mijn voortrekkersrol. De realiteit
is echter wel dat ik niet zonder wijnen uit andere landen
kan. Portugal vertegenwoordigt namelijk maar 10 tot 12%
van mijn omzet, het gevolg van een heel duidelijk keuze voor
tophuizen die nu eenmaal een kleiner marktaandeel hebben.
MK: Portugal is heel belangrijk voor me, maar dan meer qua
PR dan omzet. Omdat ik wijnen uit alle gebieden heb, vertegenwoordigt
Portugal wel een aanzienlijk aandeel van de
omzet, met Niepoort in een hoofdrol. De omzet moet nog
groeien, Nederland heeft gewoon nog wat tijd nodig om Portugal
als wijnland te ontdekken.
CM: Portugese wijnen genereerden lange tijd een ‘bescheiden’
omzet zoals dat heet en het is nog altijd niet geweldig, maar
gaat wel steeds beter. We zien dat de verkopen stijgen, niet alleen
in het segment huiswijnen, maar ook in de prijscategorie
daar net boven. Dat is goed, want we investeren veel tijd en
moeite in Portugese wijnen en dat doen we niet voor niets!
KG: De omvang van mijn handel in uitsluitend Portugese
wijnen is bescheiden, maar groeit gestaag.
Hoe onderscheidt Portugal zich van bijvoorbeeld Spanje?
OK: Voornamelijk door de grotere verscheidenheid aan drui-