Zilver Magazine - Winter 2022

TIJDSBEELD. JAN DE JONGH
‘In de kerk doe je
meer dan bidden’
.68
De Jongh vindt zijn acties logisch. ‘In de kerk doe je
meer dan bidden”, schrijft hij. Maar niet iedereen denkt
daar zo over. Een groep verontruste g e meen teleden
uit Enschede ziet de boycotoproep als een vorm van
‘linkse indoctrinatie’. “Neder landers hebben de
onhebbelijke gewoonte zich met (te veel) andere
dingen en andere landen te bemoeien. Voorlopig
hebben we onze handen vol aan de binnenlandse
politiek van ons eigen land, waar mede door activiteiten
van bepaalde actiegroepen de situatie verre
van rooskleurig is’, schrijven negen gemeenteleden
begin 1976 in een reactie.
SAMENSPREKING
De Jongh stelt voor om het meningsverschil uit
te praten tijdens een ‘samenspreking’ bij hem thuis
aan de Schumannlaan in Enschede. Acht van de negen
hebben helemaal geen zin in zo’n ‘propaganda-avond’.
Ze komen dus niet. Tussen hen en de actie voerende
dominee blijft altijd een onge makkelijke verhouding
bestaan.
Ook met het Komitee Zuidelijk Afrika (KZA) botert het
niet. Aanleiding is een door het KZA georganiseerde
predikantenreis naar Zuid-Afrika. De Jongh heeft
interesse maar stelt wel voorwaarden. Hij wil logeren
bij een zwart gastgezin en vraagt om duidelijkheid
over de sponsoring van de reis, die slechts duizend
gulden kost. Er ontstaat een stekelige briefwisseling.
Het resultaat is dat De Jongh niet meegaat. Uiteindelijk
maken 22 predikanten de reis, die in
Nederland veel weerstand oproept. De deelnemers
laten zich gebruiken door het apartheidsregime,
vinden critici als De Jongh. Want tijdens de rondreis
zitten 4.224 Zuid-Afrikanen gevangen, onder wie
enkele collega-predikanten. Intussen is de situatie
in Zuid-Afrika nóg schrijnender geworden door
het bloedbad van Soweto in de zomer van 1976. De
(blanke) politie schiet bij een scho lierenopstand
in de township van Johannesburg hon derden zwarte
jongeren dood. De wereld reageert geschokt. Voor
de Socialistische Partij is het aanleiding om de actie
Van Mens tot Mens nieuw leven in te blazen. Werden
vier jaar eerder massaal kaarten met gruweldaden
in Vietnam naar Amerikaanse burgers gestuurd,
eind 1976 gaan de kaarten met foto’s van het
Soweto-bloedbad naar willekeurige inwoners van
Zuid-Afrika. Het doel is om de publieke opinie daar
te beïnvloeden.
Emotionele band met de RAF
Studentenpastor De Jongh vaart zoveel mogelijk
z’n eigen koers, ook al wordt die door zijn kerke lijke
achterban niet altijd begrepen. Veel collegapredikanten
vinden hem te links, te activistisch.
Dat wordt evident in de zaak rond de Rote Armee
Fraktion. De terroristische organisatie, ook wel
Baader-Meinhof Gruppe genoemd, zorgt in Duitsland
voor dood en verderf.