Zilver Magazine - Winter 2022

Een van de prominente leden van de RAF is Gudrun
Ensslin. Nadat een politieagent in 1967 de demonstrerende
student Benno Ohnesorg in Berlijn heeft
doodgeschoten, radicaliseert ze snel. Ze vindt dat
studenten de wapens moeten opnemen tegen de
regering. Enkele maanden later krijgt ze een relatie met
Andreas Baader. Samen beginnen ze met het plegen
van aanslagen. Ensslin wordt de leider van de RAF, een
extreem gewelddadig gezelschap. Op 1 juni 1972 weet
de politie haar, Andreas Baader en Holger Meins aan
te houden. Ze worden in 1977 tot levenslang veroordeeld.
Een half jaar later treft het personeel van de
Stammheim-gevangenis Ensslin, Baader en een derde
RAF-lid dood in hun cel aan. Zelfmoord, concludeert
justitie. Maar studentenpastor Jan de Jongh twijfelt aan
die lezing. Hij koestert grote sympathie voor de
terroristen, vooral voor Ensslin, ook al keurt hij hun
geweld af. Dat ze zijn geradicaliseerd, valt volgens hem
- gezien het optreden van de politiek - te begrijpen. Ook
heeft De Jongh zich al die jaren opgewonden over de
opsporingsplakkaten in Duitsland met de slecht
belichte foto’s van de gezochte RAF-leden. Hij vindt het
trucs om hen in een nog kwader daglicht te stellen.
Andreas Baader en Gudrun Ensslin
Ook Twente laat zich horen. Studentenpastor De Jongh
is mede-initiatiefnemer van een regionaal comité
tegen de beroepsverboden. Het Twentse comité stuurt
ingezamelde protesthandtekeningen naar de minister
van Onderwijs in Bonn. De Jongh reist naar collegapastors
in West-Duitsland om hen te ondersteunen bij
hun strijd tegen de beroepsverboden, want hun baan
staat op de tocht.
Vooral vanuit de PSP is er veel verzet tegen de beroepsverboden,
mede uit vrees dat ook Nederland ermee
te maken krijgt. Die vrees komt uit. In het najaar van
1977 loopt Bouwe Kalma, hoofdinspecteur van de
Rotterdamse politie, mee in een demonstratie van
RAF-sympathisanten. Ze protesteren tegen de manier
waarop Duitsland de terroristen in de gevangenis
behandelt. Zijn deelname komt Kalma duur te staan.
De collega’s van de politie accepteren hem niet meer.
Officieel krijgt de hoofdinspecteur een schriftelijke
berisping, maar in de praktijk wordt de situatie op de
werkvloer onhoudbaar. Hij krijgt uiteindelijk eervol
ontslag. Kalma wordt daarna lijsttrekker voor de SP
tijdens de verkiezingen voor het Europees Parlement,
maar haalt te weinig stemmen voor een zetel. Zelfs de
stem van studentenpastor Jan de Jongh kan hem niet
helpen.
.69
Beroepsverboden
De Jongh is met zijn emotionele band met de RAF geen
uitzondering in Nederland. Veel media oordelen mild
over de daden van de terroristen. Ook is er twijfel over
de verklaring van de Duitse justitie dat de drie
zelfmoord hebben gepleegd. Groot is de weerstand
tegen het zogeheten Berufsverbot. Mensen die de
democratie niet erkennen, mogen niet werken in West-
Duitse overheidsdienst. Zelfs het meelopen in een
demonstratie kan gevolgen hebben. Een heksenjacht,
vindt de PvdA, die haar zusterpartij SPD in West-
Duitsland op het matje roept.
Dit is de verkorte versie van een van de hoofdstukken
uit het onlangs verschenen boek
AKTIE! (vijf decennia activisme in Twente) van
Marco Krijnsen. Het boek gaat in op het
ontstaan en verloop van de belangrijkste
acties in de afgelopen halve eeuw, zoals tegen
de uraniumverrijkings fabriek UCN in Almelo,
asbestproducent Eternit in Goor, de chloortransporten
van Akzo en vliegbasis Twenthe.
Het boek is te bestellen via aktieintwente.nl.
ZILVER WINTER 2022 / 2023