2012-normalen for nynorsk rettskriving - Språkrådet

‣ -skap-ord som er laga av eit adjektiv eller verb, er hankjønnsord. Deter ofte ord for ein tilstand eller ein eigenskap: edruskap, gjevmildskap,vrangskap.‣ Ord som beskriv eit organ eller ein institusjon, er inkjekjønnsord:ekteskap, forstandarskap, presteskap, selskap.‣ Ord som er laga av substantiv og beskriv ei rolle eller eit fenomen, erhankjønns- eller inkjekjønnsord: farskap, fellesskap, naboskap.‣ Tre ord med eit substantiv som føreledd skal vera berre hankjønnsord: buskap,donskap (doning) og vitskap.Desse «reglane» har ikkje rot i målføra og den nynorske skrifttradisjonen. Tvertimot samsvarar dei jamt over med den skiftande og heller usystematiske bøyinga påbokmål. Her er ikkje nynorsken normert på eigen grunn, men på eiga overflate, ognemnda tykkjest ikkje sjå kvar denne overflata flyt over bokmåls grunn.Handsaminga av etterfestet -skap er i det heile vildrande og rangsnudd: I sambandmed -skap skriv nemnda at det er viktig å «formulera ein tydeleg regel fornynorskbrukarane», og at det er «sterkast tradisjon» for at -skap harhankjønnsbøying. Likevel vil nemnda taka inn valfri inkjekjønnsbøying her og der− i røynda etter mønster frå bokmål. Det er alt anna enn «ein tydeleg regel fornynorskbrukarane».3.2.1 Adjektiv på -enNemnda vil jamstella endingane -e og -ent (tidlegare klammeform) i inkjekjønn avadjektiv på -en (som open). Nemnda viser til at språkbrukarar flest vel endinga -ent iadjektiv som gebrokken og guffen. Det er rett, men spørsmålet er kvifor ei avgrensamengd med innlånte ord skal skipla mønsteret som adjektiv på -en har sams medpartisipp av sterke verb. Jamvel her freistar nemnda å nytta Aasen som ryggstø:Han fann sume former på -ent og -int i målføra. 9Granskinga til nemnda syner at den tradisjonelle bøyinga med -e står sterkast iarveord som open. Like fullt vil nemnda jamstella -e og -ent (ope/opent) i desse orda.Partisippbøyinga skal derimot vera som før, med -e som eineform (kjærkome, ikkje*kjærkoment). I staden for å setja opp eit ulogisk skilje mellom liknande ord −adjektiv på -en og partisipp av sterke verb − som tradisjonelt har same bøying,kunne nemnda ha gjort inkjekjønnsendinga -e til hovudregel, og -ent til eineform idei fåe adjektiva som helst har det. Berre ei handfull ord høyrer til den sistnemndeflokken, som beskjeden, gebrokken, gedigen, kristen, ueffen og ullen.9 Ivar Aasen: Norsk Grammatik, Universitetsforlaget, Oslo 1965, s. 160.