2012-normalen for nynorsk rettskriving - Språkrådet

tråd med den grunnfesta tradisjonen i norsk språkpolitikk gjennom meir enn hundre år om atspråkbruk i kommune, kyrkje og skule blir avgjort lokalt.Høyringsmøte og høyringsfråsegnerDen opne prosessen innebar ei kontinuerleg høyring. Difor kunne den formellehøyringsrunden gjerast kort. Institusjonar og organisasjonar som hadde meint noko i den førrerunden 2001–2003, fekk alt i august 2010 brev frå rettskrivingsnemnda med informasjon omden vidare prosessen. Dermed kunne alle førebu seg i tide. Nemnda avklara også denne sidaav saka med Difi. Nokon meinte likevel høyringsfristen var for kort.På den opne høyringa 21. februar 2011 kom det innlegg frå 19 institusjonar,organisasjonar og enkeltpersonar. Det kom inn 78 høyringsfråsegner frå heile landet. 20 avdesse kom frå institusjonar og verksemder, 21 frå organisasjonar – dei fleste i målrørsla. 37fråsegner kom frå enkeltpersonar – den yngste 16 år gammal, og frå Lesja har heile 15privatpersonar signert eit brev.20 av dei som gav høyringsfråsegn i 2011, hadde også levert fråsegn i 2002; då komdet 45 høyringsfråsegner. Den gongen sende berre eit fåtal privatpersonar inn merknader.I høyringsbrevet bad nemnda særskilt om svar på ti spørsmål. Berre tohøyringsinstansar svara likt på dei ti spørsmåla. Sett på spissen kunne dei 78høyringsfråsegnene i sin konsekvens gi 77 ulike rettskrivingsnormalar. Det viser kor storspennvidda er i nynorskmiljøet, og kva oppgåve nemnda har stått overfor. Likevel framhevarsvært mange at dei er samde i mykje av det nemnda har føreslått, og endå fleire ville ha meir åvere samde om i den endelege innstillinga.Alle dei sentrale nynorskinstitusjonane og -organisasjonane gav i høyringsfråsegnerprinsipiell støtte til hovudlinjene i framlegget frå nemnda. Kvar for seg er ikkje desserepresentative, men samla har dei kontakt med svært ulike grupper av nynorskbrukarar. Eienkel jamføring av høyringsfråsegnene i 2002 og 2011 syner at mange har skifta meining.Ikkje minst gjeld det nynorskinstitusjonane og -organisasjonane. Såleis målber både DetNorske Samlaget, Noregs Mållag, Norsk Målungdom og Nynorsk kultursentrum andresynspunkt no enn dei gjorde sist.Utanom universitet og høgskular sende uventa få statsinstansar høyringsfråsegner. Avdepartementa kom det ei frå EØS-sekretariatet i Utanriksdepartementet, og ei frå Justis- ogpolitidepartementet. Medan Utanriksdepartementet har valt bort ”mange av dei bokmålsnæreformene i våre retningslinjer”, distanserer Justis- og politidepartementet seg – på bokmål – fråtanken om ”fjerning av enkelte bokmålsnære former for å hindre at de brukes. Det kanvanskelig tale mot godkjente former at de har vist seg populære i enkelte sammenhenger”.Få medieverksemder sende formell fråsegn, men nemnda hadde møte med fleire slike.Blant dei store tekstprodusentane har NRK, Det Norske Samlaget og Nynorsk pressekontorsagt sitt, medan berre ei avis har levert høyringsfråsegn.Høyringa var reell og fekk følgjer; rettskrivingsnemnda endra innstillinga i både storeog små spørsmål etter høyringsrunden. Det endelege framlegget er dermed endå meir i trådmed dei nyanserte synspunkta blant språkbrukarane.Faglege perspektiv i høyringsfråsegneneDei fleste høyringsfråsegnene støttar hovudtrekka i framlegget, men knapt nokon er samde ialt. Det går att i fråsegnene at ein er svært takksam for det arbeidet nemnda har gjort, sjølv omein ikkje deler synspunkta fullt ut. Jamt over blir framlegget oppfatta som ei positiv endringog forenkling, men til dømes Leikanger Mållag meiner framlegget er ”meir rotete oginkonsekvent enn nynorsken nokon gong har vore”. Nynorskbrukarane er verken samde omsituasjonsanalyse, strategi eller tiltak. Tilhengjarane av klassisk nynorsk – som