Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

Eğer kitabı kadın dergilerini bulmadan önce okusaydım geçmiş
hakkında eksik ve yanlış bilgilendirildiğim için bu dergilere bakma
gereğini bile duymayacak, yanlış sonuçlar çıkaracaktım. Çünkü
bir eğitmen, dernekçi ve dergici olan Nezihe Muhittin, kitabın
odağına kendini ve yakın çevresindekileri oturtmuştur. Diğer
kadınların yaptıklarını küçümseyip, kayda geçmediği için,
kadınların görünülmezliğine bir katkı da kendisi yapmıştır. (227)
Halide Edib’in de, döneminin Fatma Aliye Hanım ve Emine Semiye Hanım
gibi kendisine rakip olabilecek aydın kadınlarını tıpkı Nezihe Muhittin gibi yok
sayma, görünmez kılma yolunu seçtiğini düşünüyorum.
Meşrutiyet döneminde en hareketli günlerini yaşayan Osmanlı kadın
hareketi, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet’le birlikte yeni bir anlayışla ortaya
çıkar. Vatan ve milletin kurtuluşunun ve yeni bir devletin temellerinin
atılışının söz konusu olduğu bu dönemde, asıl vurgu vatan ve milletin
bağımsızlığı ve bu bağımsızlık mücadelesinde kadının erkekle birlikte
savaşması üzerinedir. Ayşe Durakbaşa, “Cumhuriyet Döneminde Kemalist
Kadın Kimliğinin Oluşumu” adlı makalesinde ve 2000 yılında yayımlanan
Halide Edib: Türk Modernleşmesi ve Feminizm başlıklı kitabında, Kemalist
söylemin Türk kadınına sunduğu bu alternatif feminizm projesini ve Halide
Edib’in bu söylemle ilişkisini ayrıntılı bir şekilde inceler ve onun Batılı
anlamda bir feminizme sıcak bakmadığını belirtir:
Kadın meselesinin Türkiye’de milliyetçi bir uyanış anında formüle
edilmesi, toplumsal cinsiyetle ilgili meselelerin de böyle bir
milliyetçi çerçeve içinde tartışılması nedeniyle, Halide Edib, Batı’da
kamusal alanda toplumsal refah, eğitim ve sosyal yardım
hizmetlerini öne çıkaran bir kadın hareketi ile daha rahatlıkla
5