Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

denizde gezerken başı açık ve güneşte parlayan kısa saçlar bir
avuç buğday başağı gibi.
Tatarcık’ın boyu ortadan yüksek, vücudu yassı, fakat bir
kaplan gövdesi gibi güçlü ve yumuşak kaslıydı. Hâlâ bir gemici
gibi adımları ayrık, kollarını sallaya sallaya yürüyordu. (26-27)
“Tatarcık”ın betimlemesinde dikkati çeken özellikler, “yakışıklılığı”, “kısa
saçları” ve “kaslı” vücududur. Bu sözcüklerle "erkek gibi"liği hissettirilen Lâle
için romanın ilerleyen sayfalarında “bir erkek çocuk gibi” (55) benzetmesi
kullanılır. Hatta köyün ihtiyarlarından Abdülgaffar Efendi, Lâle’yi kastederek
kendi kendine sorar: “Kız mısın, oğlan mısın kâfir?” (55)
“Tatarcık”ın giysilerini de bütün ayrıntılarıyla betimleyen Halide Edib,
benzer bir vurguyu Yeni Turan’ın kadın kahramanı Kaya’nın giysilerini
tanımlarken yapar. Bu betimlemelerde en çok dikkat çeken yön sadelik,
abartıdan uzaklık ve özgünlüktür, böylece bu kadınların tarzlarının,
giyinişleriyle de etraflarındaki diğer kadınlardan üstün olduğu vurgulanmış
olur.
Halide Edib-Adıvar, Lâle’yi de tıpkı Kaya ve Ayşe gibi kadınsılığından
soyutlayarak, “erkekleştirerek”, yeni Türkiye için öngörülen medenîleştirme
projesinde erkeğin yanında ona yoldaş olacak kadının profilini belirler.
B. Kadın Bedenleri Aracılığıyla Burjuvazi Eleştirisi
Halide Edib’in kadın karakterlerinde yazarın kendisinden izler
bulunduğunu daha önce belirtmiştik. Handan’ın fiziksel özelliklerinin de
Halide Edib’in fiziksel özellikleriyle örtüştüğüne Yakup Kadri Karaosmanoğlu,
Gençlik ve Edebiyat Hatıraları adlı eserinde değinir. Mina Urgan da, Bir
52