Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

adlı eserinde yazarların kadınlığı kurgulama yöntemlerini irdelerken bu
konuya özellikle dikkat çeker. Ataerkil kültür, kadını, doğa ve beden,
erkeğiyse kültür ve akılla özdeşleştirir. Kadının bedene ve duygulara
göndermeler yapılarak tanımlanması yoluyla kültürel üretim süreçlerinin
dışında tutulması yüzyıllardır süregelmektedir (24-25). Handan’da da bu
tanımlamaların kadın karakterlerin kurgulanmasında önemli bir rol oynadığını
görüyoruz. Neriman, kendisine biçilen kaderi kabullenmiş, sınırlarını
belirlemiş bir kadın olarak bilim ve felsefe gibi erkek konularına aklının
ermeyeceğini söyler. Refik Cemal’in bu konuda karısını aşağılayan sözleri
Server’e hitaben yazdığı bir mektupta şu şekilde sürer:
Fakat seninle ve arkadaşlarla o kadar ruhumuzu yakan erkek
rüyalarımızla onu [Neriman’ı] ortak görmek bir hayal; o herkes
gibi bu memleketin yetiştirdiği bir ruh değil, bir ot, bir çiçek, bir
şey! Memleketin hayatından ne kadar acı, ne kadar siyah, ne
kadar yıkılmaya hazır olsa habersiz. (25)
Bu satırlarda kadının doğayla özdeşleştirilmesinin biraz abartıldığını,
aşağılamanın boyutlarının epey ileri gittiğini görüyoruz. Bu rollerin dışına
çıkmış, haddini bilmeyerek sosyoloji, felsefe, edebiyat, tarih okumuş bir kadın
olan Handan ise Refik Cemal’i “bir kadın için fazla güçlü [olan] kişiliği” (25) ile
rahatsız eder. Kendisinin Neriman’ı cahilliği nedeniyle böylesine yermesi,
onu kendine lâyık görmeyişi, sürekli aşağılaması ve “bir ot” diye
nitelendirecek kadar ileri gitmesi kendini beğenmişlik değilmiş gibi, Handan’ı
kibirli, soğuk ve bencil olmakla suçlar.
17