Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

Tatarcık’ın kadın kahramanı Lâle, Handan ve Ayşe’nin Cumhuriyet
Türkiye’sinde ortaya çıkmış bir uzantısı olarak ele alınabilir: Farklı, klâsik
güzellik normlarının dışında bir çekiciliği olan, ama etrafındaki erkekleri
büyüleyen, güçlü, başarılı, “erkek gibi” bir kızdır “Tatarcık”.
Alfred Adler, Cinsiyetler Arasında İşbirliği adlı kitabında, kadınların
“erkek gibi” davranmaya itiliş nedenlerini, cins ayrımcılığını, kadının fiziksel
yapısı nedeniyle toplumda itildiği ikincil konumu ve erkeğin konumunun
doğanın ona tanıdığı bir hak olduğunu varsayan ataerkil söylemi irdeler ve
şöyle der:
Dişi olan her şeyin ikincil olduğu efsanesinin ciddi bir sonucu,
kavramların tuhaf bir biçimde ikiye bölünmesidir. Erkek, değerli,
güçlü ve üstün kavramlarıyla özdeşleştirilirken; kadın boyun eğen,
köleleşen ve bağımlı olan kavramlarıyla özdeşleştirilir. Bu
düşünce tarzı kültürümüzde öylesine kök salmıştır ki, kusursuz
olan her şeye erkeksi bir nitelik yakıştırılırken, daha değersiz ve
eleştirilecek her şey de kadına atfedilir. Bildiğiniz gibi, “kadın (karı)
kılıklı” deyimi bazı erkeklerce en büyük hakaret sayılırken, kız
çocuklara “erkek gibi” benzetmesi küçültücü bir yakıştırma olarak
kabul edilmez. (13-14)
Halide Edib de romanı boyunca, “oğlan gibi”, “erkek gibi” benzetmeleriyle
tanımladığı Lâle’yi “erkekleştirerek” yüceltmeyi amaçlar. Ancak yazar, bu
yüceltme mekanizmasıyla kadını kadın olmaktan çıkarır ve "kadınlık"
kavramının içini boşaltmış olur.
Adler’e göre, kadınlar kendilerine yüklenen aşağılayıcı özelliklere,
kendilerine “bahşedilen” toplumsal konuma ve erkeğe göre ikincilliklerine
45