Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

“kadının ikincil konumunu keşfini” ve buna başkaldırışını konu edinmiş
olsaydı feminist bir söylem söz konusu olabilirdi, ancak Lâle'nin davranışları
bu tür bir tepkiyi ortaya koymamaktadır.
“[K]endi kuşağından olan herhangi bir Türk kızının ayrı ayrı ve biraz da
aykırı yönlerini kendinde toplamış bir yaratık” (11) olan Lâle’nin romanda
üzerinde durulan ilk özelliği, onun annesinin değil de babasının kızı oluşudur:
Bizde “Anasına bak kızını al, kenarına bak bezini al” derler. Bu
söz eskiden beri kızların analarına çektiğini belirtir. Fakat bizim
Tatarcık öyle pek atalar sözüne uyacak genel örneklerden
değildir. O kadar ki, köy halkı bin yıllık atasözünü, onun için
değiştirmiş, “Babasına bak kızını al” demeye başlamıştır. (14-15)
Halide Edib, bu sözlerle romanının daha başlangıcında Lâle'nin farklılığını
gözler önüne sermek ister. “Tatarcık” elbette ki babasının kızı olacaktır,
çünkü annesi gibi güzel ama silik, edilgen bir kadının Halide Edib’in
romanlarında çizdiği “güçlü kadın” tiplemelerinin içini doldurması mümkün
değildir:
Karısı Lâlezar adını taşıyan sırık gibi uzun ve ince, kul cinsi bir
hatundu. Rüzgârda sallanan bir saz gibi yürürdü. Derisi kamelya
gibi beyaz, ağzı kızıl bir gül koncası gibi renkli, saçları bir yığın
altın gibi parlak, gözleri elâ ve süzgündü.
Bununla birlikte öyle silik bir yaratıktı ki, bütün bu güzelliğine
karşın kocası yaşadıkça o gölge kaldı. Hem de her resmî
toplantıda kendini gösterdiği halde... (20)
Paulina Palmer, Contemporary Women’s Fiction: Narrative Practice
and Feminist Theory (Çağdaş Kadın Anlatıları: Anlatı Pratikleri ve Feminist
47