Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

sunulan Neriman’ı annelik rolünü temsil ederken görürüz. Kalp Ağrısı
romanının asıl kadın kişisi Zeyno’nun “ötekisi” olan Azize de anlatı boyunca
zayıflığı, çocuksuluğu ve mızmızlığı nedeniyle aşağılandığı halde, anne
olunca birdenbire inandırıcı olmayan bir değişim geçirir ve yazar, annelik
kavramını bu edilgen kişisinde gövdeleştirerek yüceltmeyi dener. Üstelik
onun, bu doğumu kendisini sevmeyen kocasını elinde tutabilmek için hayatını
tehlikeye atarak yaptığını daha önce belirtmiştir. Doğumu kendi çıkarları için
kullanan bu kadının annelikle güzelleşip, yücelmesi inandırıcı olmaktan
uzaktır. Sonuç olarak, romanlarda esas itibarıyla asıl kadın kişinin
yüceltilebilmesi için konumlandırılan bu “öteki” kadınların annelik kavramının
temsili için kullanılmaları, yazarın onlara gelecek nesilleri yetiştirecek kişiler
olarak biçtiği rolün gerçekleşmesinin imkânsızlığını vurgular.
Romanların asıl kadın karakterleri ise “annesizlikleriyle” dikkat çekerler.
Handan’ı babası büyütmüştür ve genç kadın çocukluğunda bile özellikle yaşlı
erkeklerle çok iyi anlaşır. Kalp Ağrısı romanının kadın kahramanı Zeyno da
babası tarafından yetiştirilmiştir; yaşadığı aşk acısını tüm ayrıntılarıyla
babasına aktaracak kadar yakındır ona; oysa annesinin sözü bile edilmez.
Tatarcık’ta nihayet bir anne ile karşılaşırız ancak bu defa da anne-kız
arasında bir ilişkisizlik, bir kopukluk söz konusudur. Lâle ile annesi Lâlezar,
aynı evde yaşamak ve birlikte baba Tatar Osman’ın mezarını temizleyip
bakımını yapmaktan başka ortak hiçbir eylemde bulunmayan iki yabancı
gibidirler. Roman boyunca, anne ile kızı arasındaki tek diyalog Lâle’nin
Amerikalı arkadaşı Helen Barkley, onları ziyarete geldiğinde gerçekleşir.
Anne ile kızın ilişkisinde Halide Edib-Adıvar’ın okurun dikkatini çekmek
istediği asıl nokta ise apayrıdır; belki de bu romanda annesi yaşayan bir
49