Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

Handan gibi kadın karakterler bile, ataerkil sistemin çevrelerine ördüğü duvarı
kıramaz ve kendilerini ataerkil etiğin sınırları içine hapsederler.
b) Halide Edib, kadın deneyiminden çok toplumsal sorunları ele aldığı
Yeni Turan, Ateşten Gömlek, Tatarcık gibi romanlarında kadın karakterlerine,
erkekle birlikte toplumsal yaşamda varoluş imkânı sunar, ancak bunun ön
koşulu kadının kadınsılığından arınması, anne, bacı, hemşire, hastabakıcı ve
öğretmen rollerini benimsemesi ve “erkek gibi” olmasıdır. Yeni Turan
romanının kadın kahramanı Kaya, her şeyden önce "bir kadın olarak"
algılanmayışı ile dikkat çeker; onun öğretmenliği ve yoldaşlığı vurgulanır.
Ateşten Gömlek'in Ayşe'si de bu cinsiyetsizleştirme projesinden payını almış
bir kişi, bir anne, bacı ve hemşire olarak sunulur. Tatarcık'taki Lâle de,
kadınlığından arındırılmış, "erkek gibi"liği ile erkekle birlikte halkın
aydınlatılması için savaşacak bir kişi olarak çizilmiştir. Değinilen üç romanda
da, kadın kahramanların "kadınlık"larının içinin boşaltıldığı görülmektedir.
Cinselliğinden/cinsiyetinden soyutlanmış bu kadınların içlerinin "erkek
gibi"likle doldurulmaya çalışıldığı açıktır. Böylece kadın, erkek için bir fitne
kaynağı olmaktan çıkar ve ulusun kurtuluşu, daha sonra da
medenîleştirilmesi projelerinde erkekle birlikte rol alabilir. Yazar, bu
bağlamda da eril Kemalist feminist söylemin sınırları içinde kalmıştır.
c) Halide Edib-Adıvar’ın son dönem romanlarından olan Tatarcık’ta ilgi
çekici bir diğer nokta da, kadın bedenleri aracılığıyla o dönemde yeni ortaya
çıkmış olan burjuva sınıfının eleştirisinin yapılışıdır. Türk romanında daha
önceki dönemlerde de kadın bedenleri aracılığıyla alafrangalığın, yanlış
Batılılaşmanın eleştirisinin yapıldığı hatırlanacak olursa Halide Edib, bu
konuda da eril söylemi sürdürmektedir.
64