Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

[Berna] Moran, Karaosmanoğlu’nun yukarıda anılan iki
romanındaki kadın kahraman seçimlerinin, Batılılaşmanın kadınlar
üzerinde yarattığı ahlâki yozlaşma ile yakından ilgilendiğinin ya da
kadın karakterleri, çöküş ve yozlaşmanın ideal taşıyıcıları
saydığının belirtisi olduğunu söylerken haklıdır. (142)
Kadın bedenleri aracılığıyla yozlaşma eleştirisinin bir örneğine de
Halide Edib-Adıvar’ın Tatarcık romanında rastlıyoruz. Romanın
başlangıcında burjuva sınıfı eleştirisi, Sungur Balta’ya yöneltilen eleştilerle
yapılır. Savaş sırasında bir yolunu bulup zengin olmayı başarmış bu adamın
sonradan görmeliği, zevksizliği, zayıf kişiliğindeki açıkları parası ile kapatma
çabaları, pohpohlanmaktan hoşlanışı anlatılır. Sungur Balta’nın temsil ettiği
yeni türemiş burjuva sınıfının eleştirisinin romanın ilerleyen sayfalarında,
zengin koca peşinde koşan ve ortaya yem olarak etini süren kadınlar ve
onların bedenleri aracılığıyla yapıldığına tanık oluyoruz. Zehra, Fıtnat ve
Fıtnat’ın kızı Dürdane’in yerli yersiz sergiledikleri çıplak vücutları,
çevrelerindeki zengin erkekleri tuzağa düşürüp baştan çıkarmak ve evlenmek
için kullandıkları yemdir. Fıtnat romanda şöyle betimlenir:
Fıtnat iri yarıdır. Siyah saçları kıvırcıktır; başında lüle lüle kabarır
ve onu Afrikalı dişi bir put resmine benzetir. Kaşları yoluk, alnı
dardır. Gözleri siyah bir sürme çerçevesi içinde ışıldar, düzenli
burnunun kanatları tutkuyla oynar, beyaz dişleri her zaman
görünür. Bunun için her an suratına “kazılmış” gibi duran
değişmez bir sırıtışı vardır. Çok esmerdir, fakat koyu pudra
kullanması modaya uymak için tenini güneşte yaktığı duygusunu
verir. Yanakları, dudakları nar çiçeği rengine boyanır, kulaklarına
54