Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

tepki duyduklarında kadınlık rollerine başkaldırılarını farklı şekillerde ortaya
koyarlar ki bunların en ilgi çekici olanı kadının benimsediği “’erkeksi yol[dur]”
(20). Adler şöyle der:
Bu tip kadınlar, son derece enerjik ve hırslı olurlar, sürekli başarı
peşinde koşarlar. Erkek kardeşlerinin ve erkek arkadaşlarının
önüne geçmeye çalışırlar; erkeklere özgü işleri seçerler, her tür
spor dalında etkin olurlar. Çoğunlukla da aşk ve evlilik ilişkilerini
reddedeler. Böyle bir ilişkiye girdikleri zaman da, daima eşlerine
egemen olmaya, üstün gelen taraf olmaya çalış[ırlar]. (20)
Yukarıdaki alıntıda sıralanan erkeksi kadın özelliklerinin tümünü, Tatarcık
romanının kadın kahramanı olan Lâle’de görmek mümkündür. Sürekli
hareket halinde olan enerjik, cesur, güçlü Lâle’nin, romanın sonunda Recep
ile evlenmeyi kabul etse bile, diyaloglarında evlilik karşıtı bir tavır
sergilediğini, ülke insanlarını medenileştirmeye kendisini adadığı için evliliği
düşünmediğini söylediğini belirtmek gerekir. Recep’in evlenme teklifini
reddettiği sahnede dile getirilenler Adler’in saptamasıyla uyum içindedir:
⎯ Susun, ben hayatımı Poyraz Köyü’ne adayacağım; bu köyü
medenileştirmek, bu köye devrimlerimizin ruhunu sokmak için
evlenmemeye karar verdim. Onun için Feridun Paşa köşkünde
söylediğinizi boşuna tekrarlamayın. (187)
Vurgulanması gereken asıl nokta ise Lâle’nin erkeksi özellikleri,
toplumun kadınlara biçtiği edilgen role başkaldırdığı için değil, Halide Edib’in
deyişiyle gerçekten “erkek gibi” olduğu için göstermesidir. Eğer bu erkeksi
davranış biçimleri Lâle’nin kadın oluşu nedeniyle toplumsal yaşamda ikinci
plana itildiğini fark edip buna isyan edişiyle ortaya çıksa ve bu roman, bir
46