Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

kahramanların bireysel, cinsel aşkı aştıkları ve aşkın, zihinlerin
milliyetçi bir idealde buluşması anlamına geldiği sonraki
kahramanlık romanlarında tamamen bastırılmıştır. Kendini kurban
eden kadın-yoldaş, aynı zamanda cinsiyetsiz bir silah arkadaşı-
bacıdır.
Adıvar’ın romanları Cumhuriyet Türkiyesi’nde kadınların
kamusal hayata hangi koşullarla kabul edilebileceklerini ifade eden
bir mecazdır: cinsiyetsiz ve kadınlıklarından sıyrılmış olarak. (145)
Vedat Günyol da, tezin son bölümünde incelenecek olan Tatarcık romanını
konu edinen ve romanla aynı adı taşıyan makalesinde, “psikolojik mücadele
konusu olan dürtülerin” bastırılması gerçeğine dikkat çeker (185).
Halide Edib-Adıvar’ın kırk yaşında kaleme aldığı Ateşten Gömlek,
romancının Kurtuluş Savaşı izlenimlerini sıcağı sıcağına okura yansıtır. Bir
boyutuyla tarihsel roman olarak değerlendirilebilecek olan bu önemli eser,
kronolojisinin sağlamlığı, zaman, karakter ve mekânı işleyişindeki ustalığıyla
gerçeklik etkisi yaratmayı başarmaktadır. Hiç şüphesiz bunun en önemli
nedenlerinden biri de romanın, Ankara’da bir hastane odasında yatan, iki
bacağını kaybetmiş, beyninde bir kurşun bulunan Peyami’nin güncesi olarak
kurgulanması, anlatının mektuplarla da gerçeklik etkisi yaratılarak
sürdürülmesidir.
Peyami’nin anlatıcı olarak seçilmesinin romana yaptığı katkı göz ardı
edilmemelidir. Peyami, tezin ilerleyen bölümlerinde daha ayrıntılı
incelenecek olan edilgenliği, gözlemciliği ve dışardalığı ile yüceltilecek
kişilerin yüceltilmesini kolaylaştırır ve bunların başında hiç şüphesiz Ayşe
gelmektedir.
32