Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

Halide Edib’in 1909 yılında Mehasin’de dile getirdiği görüşler, 1912
yılında Tanin’de yayımlanan Yeni Turan romanında daha olgun bir anlatıma
bürünür. Yazar, Mor Salkımlı Ev’deki anılarında bu romanı, Ziya Gökalp’in
etkisiyle kaleme aldığını söyler:
Ziya Gökalp o günlerde Fazlıpaşa’daki evimde beni sık sık
ziyarete gelirdi. 1915’ten sonra milliyetçilik sahasında
görüşlerimizdeki başkalık bir zaman için bizi ayırdı. (180)
[. . .]
Onun, başta Yeni Turan olmak şartıyla ilk eserlerimin üzerinde
tesiri vardır. (181)
Yeni Turan, bir ütopya denemesidir. Ayşe Durakbaşa da kitabında bu roman
üzerinde durur ve Halide Edib-Adıvar’ın İngilizce anılarından bu romana
ilişkin şu sözlerini aktarır:
Kitap, politik ve milli bir ütopyayı anlatıyor, fakat yine de bir ütopya
kadar gerçekleşme olasılığından uzak değil. Yeni ve daha olgun
bir İttihat ve Terakki’nin iktidarda olduğu yeni bir Türkiye ümit
ediyor; kadınların oy hakkına kavuştuğu ve yürek gücüyle
çalıştıkları bir Türkiye bu.
Basit ve süssüz yaşamları Osmanlı’nın sağlıksız lüksle dolu o
muhteşem günlerinden çok farklı; Osmanlı’nın o yüksek ve
dejenere medeniyetinin yarattığı asalak bir sınıfın kadınlarının
hayatından da çok farklı.
En yüce ideal çalışmak ve yalınlık. Bu yalnız millileşmiş bir
kültürü olan bir Türkiye değil, aynı zamanda liberal ve demokrat
bir Türkiye. (194)
29