Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

pençesinde boğar. O vakit ben de erkek olduğumu unutur, onu mutlak
boğarım” (87).
Refik Cemal’in romanın başlangıcında Handan’ı tamamıyla bir canavar,
kadının “yumuşaklık, sevecenlik” gibi erdemlerinden uzak, gururlu, soğuk bir
yaratık olarak kurgulayan anlatısı, ona aşık olduktan sonra değişir. Handan
bu aşkın doğuşundan sonra hem melek hem de canavar imgeleriyle temsil
edilir. Sonuçta o, her ne kadar meleksi özellikleri bulunsa da Refik Cemal’in
duyguları üzerindeki denetimini bozan, ona yasak aşkı tattıran, bir anlamda
onu baştan çıkaran kadındır. Romanın ilerleyen bölümlerinde Handan,
Adem’e dolaylı olarak yasak meyveyi yedirip cennetten kovulmasına neden
olan “ruhu[na yerleşmiş] alçak ve azılı” (147) bir yılan olarak resmedilir.
Romana egemen olan eril anlatı Handan’ı benliğindeki canavardan
kurtarmanın yolunu bulacak, onu yeniden doğuracak ve istediği şekilde
yaratacaktır. Kocası Hüsnü Paşa’nın kendisini sürekli aldatmasına tepki
vermeyen, bunları görünüşte sessizce⎯çünkü Hüsnü Paşa onun sürekli
kıskançlık krizlerine girerek kavga çıkardığını söyler⎯sineye çeken Handan,
Paşa’nın kendisini tamamen bırakıp İngiliz metresi sarışın Maud ile
yaşamaya başlaması üzerine ağır bir menenjit geçirir ve bunun sonucunda
da hafızasını tamamen yitirir. Bu hastalık ve sonucundaki hafıza kaybının
temelde iki işlevi vardır: Bütün hastalığı süresince ve sonrasında Handan
bütünüyle bakıma muhtaç bir zavallı durumuna düşer. Romanın başından
beri, olması gerekenin aksine “bir erkek gibi” (35) güçlü resmedilen ve
erkeklerin alanı olan bilim ve felsefeyle ilgilenen, bu nedenle erkeklerde
huzur ve güven yerine rahatsızlık yaratan Handan nihayet yardıma muhtaç,
bağımlı ve zavallı bir kadına dönüşür. Bunun da ötesinde bu hastalık sonucu
21