Tarıma Dayalı Gıda Sektörü Gelişimi Yol Haritası - Sanayi Bölgeleri ...

ŞANLIURFA TARIMA DAYALIGIDA SEKTÖRÜ YOL HARİTASI
Gıda tedariki için arazi alımı
Geçtiğimiz yıllarda yeni bir fenomen ortaya çıkmıştır. Bazı hükümetler ve siyasi
nüfuza sahip şirketler dünya pazarından gıda satın almak yerine yurt dışında tarla
satın almakta veya kiralamakta, mahsulleri orada yetiştirmekte ve kendi pazarlarına
sunmak için bu malları ithal etmektedirler. Suudi Arabistan ve Körfez devletleri en
önemli oyunculardır fakat Hindistan'dan Afrika'ya doğru yatırım olduğu da
bildirilmiştir. Mahsuller çoğunlukla buğday ve biyolojik yakıtlar gibi ana ürünlerdir.
Odak Afrika'daki toprakların alımı üzerinde olsa da Türkiye'ye de ilgi duyulduğunu
gösteren basın raporları vardır.
Planet World Food Company (PWFC) raporlarına göre Suudi Arabistan'da böyle bir
şirket vardır. PFWC, Türk tarımcılarla önümüzdeki beş yılda Türk tarımına yaklaşık 3
milyar dolar yatırım yapılacağı konusunda bir anlaşma yapmıştır. (Business Monitor
Online, 14 Temmuz 2009). Açıklamalara göre Bahreyn merkezli bir şirket olan
Vision3 ile Türkiye Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı bünyesindeki Tarım İşletmeleri
Genel Müdürlüğü (TİGEM) arasında bir mutabakat anlaşması imzalanmıştır. Vision3,
bölgedeki tarım sektöründeki öngörülü inisiyatiflere yatırım yapmak için oluşturulmuş
Bahreyn merkezli İslami yatırım aracı olan AgriCap'in tanıtımcısıdır. (Kaynak: Gulf
Daily News, 16 Nisan 2009).
Menşe bölgesinin markalaştırılması 1
Bir başka eğilim de Menşe bölgesi kavramının markalaştırılması ve korunmasıdır.
Birçok ürün genel olarak ürünün ilk geldiği bölgenin adıyla bilinir. Bunun Avrupa'da
en çok bilinen ilk örnekleri şarap ticaretinden gelmiştir: ve en bilineni Şampanyadır.
Şampanya bölgesi diğer bölge ya da ülkelerden gelen şarapların Şampanya olarak
adlandırılmaması için başarılı hukuki mücadeleler vermiştir. Geçtiğimiz yıllarda bu
uygulama oldukça genişletilmiştir. Örneğin "Espelette Biberi" olarak bilinen Fransız
biberi 2000 yılından bu yana Fransız yetkililer tarafından bir AOC (Kontrollü Menşe
Adı) olarak, ve 2002'den beri AB tarafından PDO (Koruma altına alınmış menşe adı)
olarak sınıflandırılmıştır. Bu işaretleme Parmigiano, Şampanya, Rokfor, vs. gibi diğer
ürünleri de korumaktadır.
1 Avrupa Birliği Kanunları aşağıdaki coğrafi göstergeleri düzenler (ya da daha kesin olarak Koruma Altına Alınmış Mahreç
İşareti (PGS) çerçevesindeki rejimleri) Koruma altına alınmış menşe adı (PDO) ve Koruma Altına Alınmış Mahreç İşareti
(PGI). İlk tespit ürünün belirli bir bölgede üretildiğini (ve o bölgenin doğal karakteristik özelliklerini taşıdığını) gösterirken,
ikincisi daha çok belirli bir bölgeye özgü bir üretim yöntemini gösterir (belirli bir bölgede üretilmiş olması gerekli değildir
fakat üretim aşamalarından en az biri belirtilen bölgede gerçekleşmiş olmalı ve ürünün genel karakteristik özelliği üretim
bölgesinden bağımsız olarak aynı olmalıdır). Ayrıca geleneksel ayrıcalık garantisi (TSG) adında üçüncü bir sınıflandırma
vardır. TSG işareti bir tarım ürünü veya gıda maddesinin geleneksel malzemelerle imal edildiğini gösterir ya da geleneksel
bir imalat veya işleme sürecini yansıtan üretim veya işleme biçimini ya da geleneksel içeriği olmalıdır. Diğer bir deyişle
TSG statüsü almak için bir ürünün coğrafi olarak belirlenmiş bir alanda imal edilmesi şart değildir; ürünün geleneksel olması
ve benzer ürünlerden farklı olması yeterlidir.
PGS kanunu AB'de 1992 yılında yürürlüğe girmiştir ve AB üyesi olmayan ülkelerle iki yönlü anlaşmalar aracılığıyla aşama
aşama uluslararası alana genişlemiştir. Çoğu durumda AB'nin Mahreç İşareti sistemi belirli ülkede kullanılan sistemle paralel
olarak işler ve bazı durumlarda hali hazırda kurulmuş olan adlandırma sistemine bağlı olarak çalışır.
7 TARIMA DAYALI GIDA SANAYİ SEKTÖRÜ YOL HARİTASI | UNDP