12. Sayı; TURAN-SAM SONBAHAR Sayısı, 2011

TURAN-SAM * YIL: 2011 * CİLT: 3 * SAYI: 12 * SONBAHAR 2011TURAN STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ DERGİSİwww.turansam.orgGuseyre limanı, Gıne, Nil, Kahire, Port Said, Sina Yarımadası, Ürdün, Filistin,Lübnan, Suriye Irak.Üçüncü üzergah : Bağdat, Diyarbekir, Karaman, Aydın, Bahri Ehzer ( AtlasOkyanusu), Ege Adaları, Balkan yarımadası, Akdeniz, Ege Denizi adaları, Rumeli,İstanbul, Anadolu, Azerbaycan, Tahran, Hemedan, İsfahan, Kirman, Şiraz.Dördüncü Güzergah : Şiraz, Buşir, İran ve Umman körfezleri, ArabistanDenizi, Aden Körfezi, Babül Mendep Boğazı, Kızıl ( Kırmızı ) Deniz, Cidde.ZEYNELABİDİN BİR ŞEHRİ NASIL ANLATIRDI:Şirvani, bir şehri coğrafyaşünas gözüyle inceler, bir şarkiyatçı özeniylearaştırır, halkının nasıl yaşadığını bir folklorcu, bir etnograf kalbiyle görürdü. Örneğin, Gence şehri hakkında şöyle demekte ve diger şehirleri de anmaktadır : “ Gencebüyük ve gözel bir şehirdir. Aran’ın en güzel şehirlerinden hesap olunur. Beşinciiklime dahildir. Suyu tadlıdır. İklimi hoş ve yeri nisbeten düzcedir. Gence’nin ahalisiTürk dilinde danışır ve çoğunluğu Şiidir. Hristiyanlar da vardır. Hepsinin yüzü ak vegözeldir. Bir neçe şeher vardır ki, onlar bütün şeherlerden gözelliyi, guruluşu, abhavasıile üstündür. Birincisi Gence’dir. Ondan sonra İran’da İsfahan’dır. Horasan’daMerv ve Tus şehirleridir.”Onun kaleminden bir de Bakı şeherini okuyalım : “ Bakı’ya…iklimine göreBadkube denir, ona göre ki, çok zaman o topraktan külek (yel) eksik olmaz. Bazenöyle külek eser ki, oranın hayvanat ve yapılarına büyük zarar değer. Buna göre de buşeherin evlerini yonulmuş taşlardan dikmişler ve damlarını gırlamışlardır. Su oradaazdır, fakat temiz ve gözeldir. İklimi sıcak havaya eğilimlidir. Toprağı kumludur.Denilene göre, Enuşirvan’ın diktirdiği yerlerdir. Surları ise Şirvan Şahları tarafındançevrilmiştir. Orada üç bin kadar ev vardır. Yakınlığında ise birçok köy yerleşir.Şeherin çevresinde hiçbir bağ ve ekin yeri yoktur.”Gezginimizin İzmir hakkında ne yazdığına bakalım : “ İzmir böyük şeher velimandır. Akdeniz’in (Ege) kenarında salınmıştır. Şimal tarafdan bir kadar bağlıdır. Obiri tarafdan açıkdır. İzmir limanı Avrupa şeherleri semtinde olduğundan ehalisininekseriyeti Avropalılardır. Ona göre de ehl-i Rum oraya “Gavur İzmir” derler. Buradayirmibine yakın ev vardır. Şeherde dövlet adamları ve tecimenler yaşar. İzmir abadlimandır. Yedi ülkenin malları, Şam, Rum, Merakeş, Elcezair ehli ve Avropalılarorada çoktur. İzmir’in dövlet ve serveti metah ve kumaşları hakkında ne kadar yazsanşişirtme deyil.”İSTANBULSeyyah Şirvanî, Türkiye’de ister ahali isterse de ziyalılar ve hükümet başçılarıtarafından büyük saygı ve ihtiramla karşılanır.1827 ( Hicri 1242) yılında Zeynelabidin , eski adının Güstenteniyye oluğunubelirttiği İstanbul’da üç aydan çok yaşamıştır. “ İslambul şeheri azametli, ahalisininçokluğu büyüklüğü, imaretlerinin gözeliği ile meşhurdur. İslambul alçak dağ ve112