12. Sayı; TURAN-SAM SONBAHAR Sayısı, 2011

TURAN-SAM * YIL: 2011 * CİLT: 3 * SAYI: 12 * SONBAHAR 2011TURAN STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ DERGİSİwww.turansam.orgMadde 3’te belirtilen ‘‘Bütün insanlar haysiyet ve haklar bakımından eşitdoğarlar.’’ ifadesine verilen cevaplar incelendiğinde; İlköğretim 7. ve 8. sınıföğrencilerinin % 81’inin katıldığı, %6’sının katılmadığı, % 13’ünün ise kararsızkaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu maddenin ortalamasının (x) 4.37, standartsapmasının ise (0.96) olduğu görülmüştür. Ölçekteki bu maddeye ilişkin öğrencilerinvermiş oldukları cevaplarda görülen % 13 oranındaki kararsızım görüşününnedenlerinin; yaş grubuna göre sorunun net olarak anlaşılamaması, toplumsalyapımızın eşitliğe bakış açısı veya görüş belirtmek istememeleri gibi etkenlerdenkaynaklanabileceği düşünülmektedir.Madde 4’te belirtilen ‘‘Demokrasi eğitiminde bireylere eşit şartlarda eğitimöğretimverilmelidir.’’ ifadesine verilen cevaplar incelendiğinde; İlköğretim 7. ve 8.sınıf öğrencilerinin % 95’inin katıldığı, %3’ünün katılmadığı, %2’sinin ise kararsızkaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu maddenin ortalamasının (x) 4.65, standartsapmasının ise (0.67) olduğu görülmüştür. Bu nedenle, eşitlik konusunda öğrencilereverilen eğitimin % 95 oranında yeterli olduğu söylenebilir.Tutum ölçeğinin ilk dört sorusunu oluşturan eşitlik ilkesi çerçevesindetoplamda; ölçeğe katılan öğrencilerin %91’inin ‘‘vatandaş hakları, eşit oy, insanhaysiyeti, eğitim ve öğretim hakkı açısından herkesin eşit olduğuna’’ katıldığı,%4.75’inin katılmadığı %4.22’sinin ise kararsız kaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Eşitlikboyutuna ilişkin maddelere toplamda bakıldığında; ortalamasının (x) 4.50, standartsapmasının ise (0.81) olduğu görülmüştür. Bu bulgular; İlköğretim 7. ve 8. sınıföğrencilerinin demokrasinin eşitlik boyutu ile ilgili aile, okul ya da çevre faktörlerinebağlı olarak bilgi eksikliklerinin bulunabileceği sonucunu ortaya çıkarmıştır. Bubağlamda; öğrencilerin eşitliğe bakış açısını güçlendirebilmek için; aile, okul ve çevreetkileşiminin güçlendirilmesi gerektiği söylenebilir.Vatandaş, kavramı sözlük anlamı olarak, ‘‘Vatanları veya vatan duyguları birolanlardan her biri.’’ şeklinde ifade edilmektedir. Vatandaşlık ise, ‘‘Vatandaş olma,bir vatanda doğup büyüme veya yaşamış olma durumu (Duman, Karakaya, Yavuz,2001: 7)’’ dur. Bu nedenle Tablo 3’te, yetişecek genç kuşakların, iyi birer vatandaşolarak hak ve sorumluluklarını bilmelerine dayalı maddeler yer almıştır. Öğrencilerinvermiş oldukları cevaplardan yola çıkarak, aşağıdaki betimlemeler yapılmıştır.Madde 5’te belirtilen ‘‘İyi vatandaş olmak için bireyin hak ve özgürlüklerinibilmesi yeterlidir’’ ifadesine verilen cevaplar analiz edildiğinde: İlköğretim 7. ve 8.sınıf öğrencilerinin %44’ünün katıldığı, %34’ünün katılmadığı ve % 22’sinin kararsızkaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu maddenin ortalamasının (x) 3.23, standartsapmasının ise ( 1.19) olduğu görülmüştür. Bu madde ile öğrencilerden bireyin hak veözgürlüklerini bilmesinin yeterli olmadığı, aynı zamanda bu hak ve özgürlüklerinikullanmaları gerektiği yönünde cevaplar beklenmişti. Bu bulgulardan, İlköğretim 7.ve8.sınıf öğrencilerinin demokrasinin vatandaşlık boyutuna ilişkin % 44 düzeyindekatılmış olması dikkate değer bir sonuçtur. Bu durumun nedenleri arasındasayılabilecek olanlar; yaş grubu dikkate alındığında öğrencilerin ‘bilmek’ kavramı ile‘uygulamak’ kavramı arasındaki ilişkiyi çözememiş olmaları, toplumsal yapımız veyakarşılaşmış olabileceği olumsuz modellerdir.23