baskı demo 2

Sayı 3 / 2020
Nasıl bir okul olmak istiyoruz?
Yaşam boyu eğitim serüveni içinde okul kurumu; öğrencileri,
öğretmenleri, çevresi, aileleri ve idarecileri ile birlikte
ötelenemez ve atlanamaz bir biçimde karşımızda durmaktadır.
Hem kolektif hem de bireysel öğrenmelerin merkezi konumundaki
okulların, başka modellere bağlı kalmasından öte,
yararlanabileceği kaynakları da tespit ederek, paydaşlarının
ve öğretmenlerinin birikimlerinden de yararlanarak kendine
özgü bir model oluşturması gerekmektedir. Yenileşme, farklı
bakış açılarını yakalama, her soruna ilişkin özgün problem çözme
yöntemlerini kullanma, amaçlara ulaşmada niteliğin artırılması,
paylaşılan bir vizyon oluşturulması gibi işbirlikçi unsurlar
aracılığıyla öğrenen okul modeli adım adım yapılandırılabilir
(Çelik, 2012).
OOkulda izlenecek geliştirme programı çerçevesinde,
paydaşların rollerine ve yapılarına uygun öğrenme alanları
oluşturularak, alternatif eğitim başlıkları sunulabilir. Bu doğrultuda,
gerek okul öğretmenlerinden gerekse çevre kaynaklardan
yararlanarak planlamalar yapılabilir (Çelik, 2012). Bu süreçte
okul liderlerine de etkin rol düşmektedir. Okul paydaşları
ile birlikte paylaşılan bir okul vizyonunun oluşturulması ve bu
vizyonun temelinin o okulun sosyo-kültürel yapısına ve gelecek
projeksiyonlarına uygun olması gerekmektedir. Vizyon geliştirilirken,
herkesin görüşüne eşit derecede değer verilmeli,
vizyona temel olacak gerekçeler vurgulanmalı ve bütünsel bir
yaklaşım sergilenmelidir (Özkan, 2020).
Öğrenen Okul modelinde sadece çocukların öğrenmesi
ve geliştirilmesinden bahsedilmemekte, çocuklarla eş
zamanlı olarak, gerek öğretmenlerin/idarecilerin gerekse veli
ve çevre topluluklarının da eğitiminden söz edilmektedir. Zira
okul topluluğunda bulunan her bir birey yaşam boyu öğrenmenin
farklı bir evresinde bulunduğu için, okulun katılımcılarına
alternatif öğrenme alanları ve seçenekleri sunması gerekmektedir.
Bilen Bireyden,
Araştıran, Öğrenen ve Geliştiren Bireye
21. yüzyılın en başarılı bireylerinin var olan bilgilerin
yanında öğrenme ihtiyaçlarını da tespit edebilen, öğrenme
yapı ve kapasitesini geliştirerek çağın hızlı gelişmelerine ve
yeniliklerine ayak uydurabilen bireylerin olacağı tespit edilmiştir
(Çalık, 2010). Demografik alandaki gelişmeler (Yaşam
süresinin ve yetişkin nüfusun genel nüfus içerisindeki oranın
artması), bilim ve teknolojinin hızla ilerlemesi ve iş yaşamında
gereksinim duyulan yeterliklerin değişkenliği; geleceğin bireylerinin,
sadece “bilen” bireyler değil, yaşam boyu öğrenmeye
açık, araştırmacı, elde ettiği araştırma sonuçlarını yorumlayabilecek
düzeyde analiz yapabilen ve bu analizler sonucundan
geçerli ve güvenilir bilgiyi yeniden üretebilen bireyler olarak
yetiştirilmesini öngörmektedir. Bu sebeple, okullarımızın öğrenen
örgütlere dönüştürülmesi kaçınılmaz bir ihtiyaç olarak
görünmektedir. Zira salt öğrenci öğrenmelerine odaklanmış
eğitim kurumları, geride kalan diğer paydaşlarını yetiştiremediği
için, bir kısır döngüye girmekte ve bunun sonucunda
öğrenme basamağının farklı eşiklerinde bulunan bireyler arasında
uçurumlar oluşmaktadır. Bu sebeple acil bir şekilde her
okulun kendi topluluğuna yönelik öğrenme ihtiyaçlarını tespit
ederek, her yaşam basamağına uygun (Çocukluk, gençlik, yetişkinlik
ve ileri yetişkinlik gibi) öğrenme alanları geliştirmesi,
eğitim olanakları sunması ve buna liderlik/teşvik etmesi gerekmektedir.
Okul liderleri, okul toplumunu motive edebilirse,
öğrenci, öğretmenler ve diğer paydaşlarda öğrenme kültürü
oluşmasını sağlayabilirse, bütün okulun gelişmesini ve iyileşmesini
de sağlar. Okullarda insan kaynağının işleyerek geliştirilmesi
ve bu kaynağın okulun hedefleri doğrultusunda işe koşulması,
okulun bir bütün olarak gelişmesine en büyük katkıyı
sağlayacaktır (Sağır, 2015).
SSonuç olarak, yaşam boyu öğrenme hayatın tüm gelişim
basamaklarını kapsamaktadır ve okul gibi bir örgütsel topluluğun
bu öğrenme alanından ayrı tutulması düşünülemez.
Yaşam boyu öğrenmenin okula taşınmasında bir model olarak
geliştirilen “Öğrenen Okullar” hakkında literatürde çok sayıda
araştırma yer almaktadır. Araştırmalar, okullarımızı öğrenen
kurumlara dönüştürmenin yolunun, okul liderlerinin okul topluluğunu
öğrenmeye teşvik etmesinden, takım ruhu ile birlikte
kendi okulumuza uygun “öğrenen okul modeli” oluşturulmasından
ve kültürel bir alt yapıya dayalı, geleceğe yönelik plan,
stratejiler ve bir okul vizyonu geliştirmekten geçtiğini belirtmektedir.
Hatice TUNCER UÇAR
Samsun İl Milli Eğitim Müdürlüğü
Ar-Ge Birimi
Kaynakça:
1. Ayhan, U. (2010). Öğrenen Örgütler ve Kamu Kuruluşları, Sayıştay Dergisi,
Sayı: 76, ss. 77-99.
2. Bağcı, E. (2011). Avrupa Birliği’ne üyelik sürecinde Türkiye’de yaşam boyu
eğitim politikaları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2),
139-173. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/omuefd/article/view/5000035701
3. Bağcı Ş. E. (2015). Türkiye’de Yaşam Boyu Öğrenme: Piyasacı ve Muhafazakâr.
211 Mülkiye Dergisi, 39 (3), 211-244.
4. Büyükdüvenci S (1986). Hayat Boyu Eğitim, Yayımlanmamış Doktora Tezi,
Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
5. Çalık, T. (2010). Öğrenen Örgütler Olarak Eğitim Kurumları, Sosyal Bilimler
Dergisi, ss. 121-128.
6. Çelik, V. (2012). Eğitimsel Liderlik, 6. Baskı, Pegem Akademi.
7. Department of Education and Science: (2000). Learning for Life: Paper on
Adult Education. Dublin: Stationery Office. https://files.eric.ed.gov/fulltext/
ED471201.pdf Erişim: 16.10.2020.
8. Güleç, İ., vd., (2012). “Yaşam Boyu Öğrenme Nedir? Kavram ve Kapsami Üzerine
Bir Değerlendirme”, Sakarya University Journal of Education, 2/3 (Aralık /
December) ss. 34-48.
9. Günüç, S., Odabaşı, F., Kuzu, A., (2012). “Yaşam Boyu Öğrenmeyi Etkileyen
Faktörler”, Gaziantep Sosyal Bilimler Dergisi, ss. 309-325.
10. Özkan, A. (2020). Eğitimde Vizyoner Liderlik, 2. Baskı, Pegem Akademi.
11. Sağr, M. (2015). “Öğretimsel Liderlik”, Eğitim Yönetiminde Yeni Liderlik Yaklaşımları,
Necdet Konan (Edt.), Pegem Akademi.
12. Yavuz, M. (2016). Yeni Nesil Okul, Edt. Mustafa Yavuz, “Yeni Nesil Okul’un
Kavramsal İnşası”, Eğitim Yayınevi, s.6.
13. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=24507&MevzuatTur=7
&MevzuatTertip=5
14. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/09/20110914-1.htm
22