REPUBLIKA E SHQIPËRISË Studimi Demografik dhe ... - INSTAT

Dhënia e ilaçeve kundër parazitëve është shumë më e ulët se sa dhënia e suplementit të
hekurit gjatë kujdesit para lindjes. Vetëm 3 përqind e grave kanë marrë ilaçe për të luftuar parazitët e
zorrëve gjatë shtatzënisë së fundit; kjo ndryshon shumë pak në varësi të karakteristikave të
përzgjedhura.
Rreth (48 përqind) e grave shtatzëna që marrin kujdes para lindjes ishin informuar për shenjat
e ndërlikimeve të shtatzënisë. Gratë më të shtyra në moshë dhe ato me një numër më të madh lindjesh
ka më pak të ngjarë që të jenë informuar për shenjat e ndërlikimeve të shtatzëniësë. Gratë e zonave
urbane (63 përqind) ka më shumë gjasa sesa gratë e zonave rurale (39 përqind) që të kenë dijeni për
shenjat e ndërlikimeve të shtatzënisë. Shtatëdhjetë e dy përqind e grave në Tiranën Urbane ishin
informuar për shenjat e ndërlikimeve të shtatzënisë, kundrejt 33 përqind të grave në rajonin Malor.
Përqindja e grave të informuara për shenjat e ndërlikimeve të shtatzënisë ngrihet me rritjen e nivelit
arsimor dhe statusit material. Tetë në dhjetë gra janë peshuar, ndërsa nëntë në dhjetë gra iu nënshtruan
analizave bazë; 91 përqind të grave u është matur tensioni i gjakut, 88 përqind u është marrë kampioni
i urinës, 87 përqind të grave u është marrë kampioni i gjakut, dhe 95 përqind kanë bërë ekografi.
Ka një ndryshueshmëri të ndjeshme sipas karakteristikave të përzgjedhura në përqindjen e
grave shtatzëna që u janë nënshtruar analizave dhe matjeve bazë. Në përgjithësi përqindjet individuale
janë më të ulëta për gratë më të shtyra në moshë, ato me shumë lindje, gratë në fshatra dhe në zonat
malore. Përqindja e grave shtatzëna që u janë nënshtruar analizave dhe matjeve para lindjes ngrihet
me rritjen e nivelit arsimor dhe të të statusit material.
Krahasimi i rezultateve të ADHS 2008-09 me rezultatet e RHS 2002 tregon një rritje në
përqindjen e grave shtatzëna që marrin suplemente të hekurit dhe një rritje në përqindjen e atyre që u
nënshtrohen analizave dhe matjeve bazë gjatë kujdesit para lindjes (CDC, IPH, dhe INSTAT, 2005).
9.1.4 Imunizimi Kundër Tetanozit
Tetanozi është një sëmundje infektive që shkaktohet nga bakteria anaerobe Clostridium tetani,
i hasur rëndom në dheun që përmban jashtëqitje kafshësh. Këto baktere rriten në inde të vdekura si në
plagë apo në kërthizën e të porsalindurit pas prerjes së kordonit umbilikal. I porsalinduri mund të
infektohet me tetanoz në rast se thika, bisturia apo mjeti, me të cilët pritet kordoni umbilikal, është i
kontaminuar. Pothuajse të gjithë fëmijët që marrin tetanozin vdesin. Gratë mund ta marrin tetanozin
prej infektimit të uterusit pas lindjes.
Që prej vitit 2000, nuk janë regjistruar raste me tetanoz në Shqipëri. Sëmundja e tetanozit tek
i porsalinduri është zhdukur në Shqipëri disa dekada më parë, falë imunizimit të fëmijëve dhe të grave
shtatzëna dhe falë faktit që pothuajse të gjitha gratë lindin në pika shëndetësore. Kryerja e vaksinës së
tetanozit gjatë shtatzënisë përbën një nga mjetet më frytdhënëse për parandalimin e tetanozit tek të
porsalindurit, veçanërisht në rastet kur lindjet nuk bëhen në njësitë shëndetësore.
Në rast se gruaja shtatzënë nuk e ka bërë vaksinën kundër tetanozit më parë, OBSh
rekomandon dy doza vaksine gjatë shtatzënisë për të siguruar mbrojtjen e duhur të nënës dhe të
fëmijës. Në rast se gruaja shtatzënë ka marrë vetëm dy doza TT përpara shtatëzënisë rekomandohet
edhe një dozë tjetër vaksine. Në përgjithësi, për të siguruar një mbrojtje të mirë kundër tetanozit gjatë
gjithë jetës, rekomandohen të paktën pesë doza të vaksinës (WHO, 2002).
Sipas kërkesave të Programit Kombëtar Shqiptar të Imunizimit, të gjitha gratë shtatzëna, edhe
sikur të kenë qënë vaksinuar më parë kundër tetanozit, duhet të marrin dy doza të tetanozit gjatë
shtatzënisë aktuale. Sipas informacionit më të fundit të OBSH dhe UNICEF, pothuajse të gjithë
fëmijët në Shqipëri (99 përqind) janë të mbrojtur nga tetanozi falë vaksinimit të mirë dhe rreth nëntë
në dhjetë lindje (87 përqind) janë të mbrojtura nga tetanozi për tërë jetën përmes vaksinimit të marrë
nga nëna (WHO/UNICEF, 2009).
130 | Shëndeti i Nënës