REPUBLIKA E SHQIPËRISË Studimi Demografik dhe ... - INSTAT

Gratë më të shtyra në moshë (mbi 35), ato me lindje të shumta, gratë e zonave rurale dhe gratë
në rajonet Qendrore dhe Malore ka më pak të ngjarë që t’i bëjnë lindjet në qendrën shëndetësore.
Përqindja e grave që lindin në qendër shëndetësore rritet me rritjen e nivelit arsimor dhe të statusit
material.
Përqindja e grave që kanë lindur në qendra shëndetësore është rritur nga 94 përqind në RHS
2002 (CDC, IPH dhe INSTAT, 2005) në 98 përqind në MICS 2005 (INSTAT, 2008); ishte 97 përqind
në ADHS 2008-09.
9.2.2 Ndihma Gjatë Lindjes
Tabela 9.6 tregon se pothuajse të gjitha lindjet (99 përqind) në Shqipëri ndihmohen nga
punonjës të aftë shëndetësorë. Tetëdhjetë e tre përqind e lindjeve ndihmohen nga një obstetër ose
gjinekolog (OB/GYN), ndërsa 15 përqind ndihmohen nga mami ose infermiere. Nuk ka ndryshime të
mëdha, sipas karakteristikave të përzgjedhura, në përqindjen e grave që ndihmohen nga punonjës
shëndetësorë gjatë lindjes. Duke parë llojin e punonjësit shëndetësor, sipas karakteristikave të
përzgjedhura, gratë nën moshën 35 vjeç dhe ato me lindje më të pakta në numër ka më shumë të
ngjarë që të ndihmohen nga OB/GYN gjatë lindjes, kurse ato më të moshuara dhe me më shumë
lindje ka më shumë të ngjarë që të ndihmohen nga infermiere ose mami.
Tetëdhjetë e gjashtë përqind e lindjeve që kryhen në qendrën shëndetësore ndihmohen nga
OB/GYN dhe 14 nga infermiere ose mami. E kundërta ndodh për lindjet që kryhen diku tjetër
(kryesisht në shtëpi): 70 përqind e tyre ndihmohen nga infermiere ose mami dhe 10 përqind nga
OB/GYN. Gratë në qytete (94 përqind) ka më shumë të ngjarë të ndihmohen nga OB/GYN sesa gratë
në zona rurale (76 përqind). Nga ana tjetër, gratë në zona rurale (22 përqind) ka më shumë të ngjarë
sesa ato të qytetit (6 përqind) që të ndihmohen nga mami ose infermiere. Sipas rajonit, përqindja e
grave që ndihmohen gjatë lindjes nga një OB/GYN varion nga 71 përqind në rajonin Malor në 94
përqind në Tiranën Urbane. Nga ana tjetër, 6 përqind e lindjeve në Tiranën ndihmohen nga mami ose
infermiere, krahasuar me 28 përqind të lindjeve në rajonin Malor. Përqindja e grave që ndihmohen
gjatë lindjes nga OB/GYN ngrihet me rritjen e nivelit arsimor dhe të gjendjes materiale; nga ana tjetër
përqindja e atyre që ndihmohen nga infermiere ose mami bie me rritjen e nivelit arsimor ose të
gjendjes materiale.
Përqindja e grave që janë ndihmuar në lindje nga një personel i trajnuar shëndetësor mbetet i
lartë qysh prej MICS 2005, 99 përqind (INSTAT, 2008).
Vlerësimet e bëra nga Studimet e fundit Demografike dhe Shëndetësore në vendet e Evropës
Lindore dhe në Kaukaz tregojnë se në shumicën e vendeve të rajonit (me përjashtim të
Azerbaixhanit), më shumë se 95 përqind e grave lindin në një qendër shëndetësore dhe ndihmohen
nga personel i trajnuar shëndetësor.
Qëllimi i kryerjes së lindjes cezariane është pakësimi i vdekshmërisë dhe sëmundshmërisë
amtare. Sipas OBSH, lindjet cezariane duhet të përbëjnë jo më pak se 5 përqind dhe jo më shumë se
15 përqind të Totalt të lindjeve në një vend (UNICEF, WHO, UNFPA, 1997). Tabela 9.6 tregon se 19
përqind e lindjeve në pesë vjetët e fundit përpara studimit u kryen cezariane (C-section). Lindjet
cezariane ka më shumë të ngjarë të kryhen nga gratë e moshës 35-49 vjeç (31 përqind), gratë që e
kanë lindjen e parë (21 përqind), gratë në qytete (23 përqind) dhe gratë në Tiranën Urbane (22
përqind) dhe në rajonin Bregdetar (20 përqind). Gratë me arsim të mesëm ose të lartë dhe ato të dy
indekseve më të larta të pasurisë ka më shumë të ngjarë që të bëjnë lindje cezariane krahasuar me të
tjerat.
Përqindja e lindjeve cezariane është rritur nga 13 përqind në RHS 2002 (CDC, IPH dhe
INSTAT, 2005) në nivelin aktual 19 përqind në ADHS 2008-09.
Shëndeti i Nënës | 133