REPUBLIKA E SHQIPËRISË Studimi Demografik dhe ... - INSTAT
REPUBLIKA E SHQIPËRISË Studimi Demografik dhe ... - INSTAT
REPUBLIKA E SHQIPËRISË Studimi Demografik dhe ... - INSTAT
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Është e rëndësishme që fëmijët me diarre të<br />
marrin vlerat e duhura ushqyese. Rekomandohet që<br />
fëmijët të vazhdojnë të marrin ushqime të ngurta kur<br />
ata kanë diarre. Tabela 10.8 tregon se shumica e<br />
fëmijëve me diarre është ushqyer ose me të njëjtën sasi<br />
ushqimi si zakonisht (41 përqind) ose diçka më pak<br />
ushqim (29 përqind) nga ç’mernin përpara se të<br />
sëmureshin <strong>dhe</strong> vetëm 11 përqind kanë marrë më<br />
shumë ushqim se zakonisht. Sidoqoftë, 14 përqind e<br />
fëmijëve me diarre ose kanë marrë më pak ushqim se<br />
zakonisht ose nuk kanë ngrënë fare.<br />
Përgjithësisht, 63 përqind e fëmijëve me<br />
diarre, gjatë dy javëve që i paraprinë studimit,<br />
vazhduan të ushqehen <strong>dhe</strong> të marrin ORT <strong>dhe</strong>/ose më<br />
shumë lëngje.<br />
Për t’u siguruar në lidhje me nivelin e dijeve<br />
për ORS në Shqipëri, grave të moshës 15-49 vjeç që<br />
kishin lindur gjatë pesë vjetëve që i paraprinë studimit<br />
iu bë pyetja nëse kishin dijeni për paketat ORS ose<br />
lëngjet ORS të paketuar. Tabela 10.9 tregon se një<br />
shumicë (81 përqind) e grave që lindën fëmijë në pesë<br />
vjetët e fundit kishin dijeni për paketat ORS. Nënat e<br />
moshës 25 vjeç <strong>dhe</strong> lart (83 përqind) ka më shumë të<br />
ngjarë që të kenë dijeni për ORT në krahasim me ato<br />
më të rejat (73 në 74 përqind). Ashtu si pritej, nënat në<br />
zonat rurale kanë më pak të ngjarë që të dinë për ORS<br />
se ato të zonës urbane (përkatësisht 74 <strong>dhe</strong> 92<br />
përqind). Përsa i përket rajoneve, niveli më i lartë i<br />
njohurive për ORS ishte ndër nënat e Tiranës (99<br />
përqind) <strong>dhe</strong> më i ulëti në rajonin Bregdetar (77<br />
përqind). Njohuritë për paketat ORS ose për lëngjet e<br />
paketuara ORS shtohen me rritjen e nivelit arsimor të<br />
grave <strong>dhe</strong> të statusit pasuror të familjeve. Për<br />
shembull, ndër gratë me një lindje gjatë pesë vjetëve të<br />
fundit, 73 përqind e tyre pa arsim ose me 4 klasë<br />
shkollë kishin dijeni për ORS, përkundër 96 përqind e<br />
grave me universitet ose arsim më të lartë. Dijet për ORS variojnë nga 70 përqind ndër nënat në<br />
indeksin pasuror më të ulët <strong>dhe</strong> 94 përqind ndër nënat me indeksin pasuror më të lartë.<br />
10.5 LARGIMI I JASHTËQITJEVE<br />
Nëse jashtëqitjet e njeriut nuk kanalizohen, mund të përhapin sëmundje përmes kontaktit<br />
direkt ose përmes kontaktit të kafshëve me jashtëqitjet. Për rrjedhojë, largimi i përshtatshëm i<br />
jashtëqitjeve është jashtëzakonisht i rëndësishëm për parandalimin e sëmundjeve. Tabela 10.10 tregon<br />
shpërndarjen e fëmijëve të vegjël nën pesë vjeç, që jetojnë me nënat e tyre sipas mënyrës së largimit<br />
të jashtëqitjes së fundit të fëmijës. Jashtëqitjet e 57 përqind të fëmijëve largohen ashtu si duhet: 47<br />
përqind e fëmijëve nën pesë vjeç përdorin tualetin ose uturakun, jashtëqitja e 8 përqind hi<strong>dhe</strong>t në<br />
tualet ose në uturak, <strong>dhe</strong> 1 përqind e rasteve e groposin jashtëqitjen. Jashtëqitja e 39 përqind të<br />
fëmijëve hi<strong>dhe</strong>t në plehra. Duhet theksuar se shumica e fëmijëve jashtëqitjet e të cilëve hi<strong>dhe</strong>shin në<br />
plehra ishin ende në pelena, çka e bën këtë një metodë të largimit të jashtëqitjes, jo domosdoshmërisht<br />
të rrezikshme. Sidoqoftë, sistemi i mbledhjes së plehrave duhet të funksionojë <strong>dhe</strong> të kryhet në kohën<br />
e duhur, në mënyrë që kjo metodë e largimit të jashtëqitjes të konsiderohet e sigurt. Në Shqipëri, duke<br />
148 | Shëndeti i Fëmijës<br />
Tabela 10.9 Njohuritë për paketat ORS apo për lëngjet<br />
e paketuara<br />
Përqindja e grave të moshës 15-49 që kanë pasur një<br />
lindje në pesë vjetët e fundit që i paraprinë studimit qe<br />
kanë dijeni për paketat ORS ose për lëngjet e paketuara<br />
ORS për trajtimin e diarresë, sipas karakteristikave të<br />
përzgjedhura , Shqipëria 2008-09<br />
Karakteristika të<br />
përzgjedhura<br />
Përqindja e<br />
grave që dinë<br />
për paketat<br />
ORS ose për<br />
lëngjet ORS të<br />
paketuar<br />
Numri i<br />
grave<br />
Mosha<br />
15-19 (72.8) 27<br />
20-24 73.9 234<br />
25-34 82.5 779<br />
35-49 83.3 270<br />
Vendbanimi<br />
Urban 91.6 520<br />
Rural 73.9 790<br />
Rajoni<br />
Bregdetar 76.6 352<br />
Qendror 78.4 624<br />
Malor 81.0 157<br />
Tirana Urbane 98.6 177<br />
Arsimi<br />
Pa arsim/ Fillor 4-vjeçar (72.6) 42<br />
Fillor 8-vjeçar 76.4 797<br />
I mesëm, profesional,<br />
teknik 86.6 326<br />
Universitar+ 95.7 145<br />
Indeksi i pasurisë 69.7 284<br />
Më i ulëti 71.8 271<br />
I dyti 83.7 286<br />
I mesëm 88.8 251<br />
I katërti 94.3 217<br />
Më i larti<br />
Total 80.9 1,310<br />
Shënim: Shifrat në kllapa janë bazuar mbi 25-49 raste<br />
të papeshuara.<br />
ORS = Kripëra për rehidrimin nga goja
Change language