? ??????????? ???????????????? ??? ???????????? - the new users ...
? ??????????? ???????????????? ??? ???????????? - the new users ...
? ??????????? ???????????????? ??? ???????????? - the new users ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
26<br />
οφείλει να τις επιδοτεί. Αντιθέτως, οι γνώσεις και οι<br />
δεξιότητες που µεταδίδονται στους φοιτητές στην<br />
ανώτατη εκπαίδευση αποσκοπούν στην<br />
επαγγελµατική τους ανέλιξη. Αυτό σηµαίνει ότι η<br />
ανώτατη εκπαίδευση δηµιουργεί υπεραξίες τις οποίες<br />
καρπούνται οι φοιτητές µέσω αυξηµένων<br />
εισοδηµάτων όταν αποφοιτήσουν και ενσωµατωθούν<br />
στα επαγγέλµατα. Ειδικότερα, µέσω της δωρεάν<br />
εκπαίδευσης κερδίζουν τριπλά. Πρώτο, γιατί δεν<br />
πληρώνουν για το κόστος των σπουδών τους.<br />
∆εύτερο, γιατί όταν ενσωµατωθούν στα επαγγέλµατα<br />
απολαµβάνουν αυξηµένα εισοδήµατα, και, τρίτο,<br />
γιατί µειώνουν τον κίνδυνο της ανεργίας, αφού όλες<br />
οι µελέτες δείχνουν ότι η ανεργία χτυπάει κυρίως<br />
τους ανειδίκευτους. Ως αποτέλεσµα των παροχών<br />
αυτών, όσοι αποφοιτούν από τα ανώτατα εκπαιδευτικά<br />
ιδρύµατα είναι οι ευνοηµένοι.<br />
Αυτοί που είναι οι αδικηµένοι είναι όσοι λόγω της<br />
επιλεκτικότητας αποκλείονται. Και τούτο για δύο<br />
λόγους. Ο πρώτος είναι ότι οι πόροι για τη<br />
χρηµατοδότηση της δωρεάν παροχής<br />
πανεπιστηµιακών σπουδών προέρχονται σε κάποιο<br />
βαθµό από τους φόρους που πληρώνουν και αυτοί<br />
που αποκλείονται. Έτσι, οι τελευταίοι, όχι µόνο<br />
στερούνται τη χρήση ενός αγαθού στο οποίο εξ<br />
ορισµού θεµελιώνουν συνταγµατικό δικαίωµα, αλλά<br />
επιπλέον συνεισφέρουν µε τους φόρους τους στην<br />
δωρεάν παροχή του σε όσους επιλέγονται. Ο<br />
δεύτερος λόγος πηγάζει από το γεγονός ότι η<br />
απόκτηση πανεπιστηµιακού πτυχίου συνοδεύεται<br />
από κάποια θεσµοθετηµένα επαγγελµατικά<br />
δικαιώµατα. Τα δικαιώµατα αυτά, σε τελευταία<br />
ανάλυση, αποφέρουν αυξηµένα εισοδήµατα, τα<br />
οποία δεν µπορούν να δικαιολογηθούν µε βάση την<br />
επένδυση που έχουν κάνει οι απόφοιτοι, µε<br />
αποτέλεσµα το κράτος το ίδιο να προάγει την<br />
κοινωνική ανισότητα.<br />
Όµως, οι παρενέργειες της δωρεάν ανώτατης<br />
εκπαίδευσης δεν περιορίζονται στην προαγωγή της<br />
κοινωνικής ανισότητας. Παράλληλα, διογκώνεται<br />
τεχνητά η ζήτηση για ανώτατη εκπαίδευση και<br />
προκαλείται σπατάλη ανθρώπινων και υλικών πόρων.<br />
Γιατί συµβαίνουν αυτά τα φαινόµενα δεν χρειάζεται<br />
βαθιά ανάλυση για να διευκρινιστούν. Οι υπεραξίες<br />
που προκαλούνται από την παροχή στους<br />
αποφοίτους δωρεάν ανώτατης εκπαίδευσης, είναι<br />
φυσιολογικό να αυξάνουν την ζήτηση πέραν του<br />
κοινωνικά άριστου επιπέδου. Εν συνεχεία, κάτω από<br />
την πίεση της αυξηµένης ζήτησης, το πελατειακό<br />
κοµµατικό σύστηµα αναγκάζεται να ενδίδει και να<br />
αυξάνει συνεχώς τους αριθµούς των εισερχόµενων<br />
φοιτητών καθώς και τον αριθµό των<br />
πανεπιστηµιακών ιδρυµάτων. Τέλος, καθώς η<br />
τεχνητά αυξηµένη ζήτηση επεκτείνεται σε<br />
πληθυσµούς φοιτητών και καθηγητών που δεν<br />
διαθέτουν τα απαραίτητα προσόντα για να βρίσκονται<br />
στα πανεπιστήµια, η ποιότητα της δωρεάν ανώτατης<br />
εκπαίδευσης φθίνει, ενώ λόγω του δηµόσιου<br />
Rooster Review<br />
µονοπωλίου δεν επιτρέπεται να δηµιουργηθούν<br />
διορθωτικοί µηχανισµοί. Έτσι, όσο διαρκεί το status<br />
quo, αναγκαστικά θα βρισκόµαστε σε ένα φαύλο<br />
κύκλο ο οποίος θα οδηγεί την ποιότητα στην ανώτατη<br />
εκπαίδευση από το κακό στο χειρότερο.<br />
2.4 Σύνοψη<br />
Η ανώτατη εκπαίδευση δεν έχει ούτε τα τυπικά,<br />
ούτε τα ουσιαστικά χαρακτηριστικά των δηµόσιων<br />
αγαθών. Συνεπώς, από αναλυτική άποψη αποτελεί<br />
ένα ιδιωτικό αγαθό το οποίο θα έπρεπε να παράγεται<br />
και να διανέµεται µε διαδικασίες αγοράς. Σε<br />
αντίθεση µ’ αυτήν την διαπίστωση, το σύνταγµα της<br />
χώρας µας ορίζει την ανώτατη εκπαίδευση ως<br />
δηµόσιο αγαθό παρεχόµενο κατ’ αποκλειστικότητα<br />
από το κράτος. Αν και στην πράξη έχει αναιρεθεί,<br />
καθόσον εφαρµόζεται η αρχή της επιλεκτικότητας, η<br />
ως άνω συνταγµατική επιταγή έχει οδηγήσει στην<br />
επιβολή ενός στυγνού δηµόσιου µονοπωλίου το<br />
οποίο λειτουργεί εξόχως αναποτελεσµατικά. Πιο<br />
συγκεκριµένα, µέσω της δωρεάν παροχής προάγει<br />
την κοινωνική ανισότητα. Αυξάνει τεχνητά την ζήτηση<br />
για ανώτατη εκπαίδευση και προσελκύει στα<br />
πανεπιστήµια φοιτητές µε υποβαθµισµένα προσόντα.<br />
Και τέλος, µέσω του πελατειακού κοµµατικού<br />
συστήµατος οδηγεί σε συνεχή αύξηση του αριθµού<br />
των φοιτητών και των πανεπιστηµίων, µε αποτέλεσµα<br />
να διασπείρονται οι διαθέσιµοι πόροι σε πολλά<br />
υποβαθµισµένα πανεπιστήµια και να φθίνει συνεχώς<br />
η ποιότητα στην ανώτατη εκπαίδευση.<br />
3. Τα επιχειρήµατα υπέρ του ανταγωνισµού<br />
στην ανώτατη εκπαίδευση<br />
Στο απόφθεγµα που παρατίθεται στην<br />
προµετωπίδα του παρόντος άρθρου, ο Νοµπελίστας<br />
καθηγητής Milton Friedman λέει ότι, αν είχε να<br />
επιλέξει µεταξύ ενός δηµόσιου και ενός ιδιωτικού<br />
µονοπωλίου, θα επέλεγε το δεύτερο γιατί είναι<br />
«διεκδικήσιµο». Αυτό που υπονοεί είναι ότι, επειδή<br />
το ιδιωτικό µονοπώλιο αδυνατεί να εµποδίσει άλλους<br />
ιδιώτες να εισέλθουν στην αγορά του, αναγκαστικά<br />
θα αποθαρρύνεται από του να κάνει καταχρηστική<br />
εκµετάλλευση της µονοπωλιακής του δύναµης.<br />
Συνεπώς, το ερώτηµα που γεννιέται είναι γιατί θα<br />
ωφελούσε η εισαγωγή «διεκδικησιµότητας», άλλως<br />
πως, η εισαγωγή δυνητικού και έµπρακτου<br />
ανταγωνισµού, στην ανώτατη εκπαίδευση; Στην<br />
απάντηση του ερωτήµατος αυτού είναι αφιερωµένες<br />
οι σκέψεις που ακολουθούν.<br />
3.1 Οφέλη από τη βελτίωση της παραγωγικής<br />
και της διανεµητικής αποτελεσµατικότητας<br />
Οι φοιτητές που επιτυγχάνουν στις πανελλήνιες<br />
εξετάσεις και εγγράφονται σε ένα από τα πολλά<br />
τµήµατα των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυµάτων της
Change language