? ??????????? ???????????????? ??? ???????????? - the new users ...

βάση άγνωστη. ∆ιάφορα σηµαντικά γεγονότα
(stressful life events - ψυχοπιεστικά γεγονότα στην
ελληνική βιβλιογραφία) ενδεχοµένως επηρεάζουν την
πορεία και εκδήλωση µιας ψυχοπάθειας ,δεν είναι
όµως η αιτία της. Είναι γνωστό πχ ότι πολλοί νέοι
εκδηλώνουν για πρώτη φορά ψυχοπάθεια στον
στρατό. Αυτό δεν σηµαίνει ότι αν δεν πήγαιναν
στρατό δεν θα αρρώσταιναν ποτέ, αλλά ότι θα
εκδήλωσουν πρώτη φορά την νόσο µε κάποια άλλη
αφορµή (πχ θάνατος φίλου, µετακόµιση σε άλλη
πόλη κτλ). Εξάλλου, υπάρχουν ψυχιατρικές
καταστάσεις που έχουν σαν σύµπτωµα ασυνήθιστη
και ριψοκίνδυνη συµπεριφόρα. Στα διαγνωστικά
κριτήρια του µανιακού επεισοδίου πχ
περιλαµβάνονται "ανεξέλεγκτες µαζικές αγορές" και
"ανοήτες επιχειρησιακές επενδύσεις". Τα χρέη
πράγµατι µπορεί να συµβάλλουν σε εκδήλωση µιας
νόσου (όχι µόνο ψυχιατρικής), όπως και ένα σωρό
άλλα στρεσσογόνα γεγονότα, αλλά η σύνδεση που
προσπαθεί να επιτευχθεί εδώ είναι αυθαίρετη.
Πολλοί έχουν οικονοµικά προβλήµατα,κ αι µάλιστα
σοβαρά, δεν νοµίζω ότι όλοι αυτοί καταλήγουν στο
δαφνί. Εξάλλου πολλοί άνθρωποι µε καλά
οικονοµικά πάσχουν από ψυχικές νόσους.
Ξεκινώντας από µια ορθή παρατήρηση (ότι σε πολλές
περιπτώσεις τα οικονοµικά προβλήµατα συνδέονται
µε διάφορα νοσήµατα) καταλήγει σε ένα αυθαίρετο
συµπέρασµα για τις πιστωτικές κάρτες, την στιγµή
που το ζήτηµα είναι σαφώς πιο πολύπλοκο. Μετά, το
ρεπορτάζ ανέπτυξε την θέση ότι οι διαφηµίσεις
προκαλούν πλασµατικές ανάγκες τις οποίες
καλύπτουµε µε τις κάρτες. Είπε µάλιστα κάτι που
δεν κατάλαβα καλά, ότι οι διαφηµιστές επιδιώκουν
να ανακαλύψουν έναν "κώδικα στον εγκέφαλο µας"
(sic) που θα µας κάνει να καταναλώνουµε
περισσότερο τα προϊόντα τους - το όλο σκεπτικό
πασπαλίστηκε κλασικά µε λίγο από Φρόυντ, χωρίς
κάποια προσπάθεια σοβαρής ανάλυσης και
τεκµηρίωσης (προφανώς έτσι θα είναι, αφού το είπε ο
Φρόυντ). Αντί να βάλουν έναν νευροεπιστήµονα να
πει κάτι σοβαρό γύρω από το θέµα, εµφανίζεται
ξαφνικά ένας καθηγητής της παντείου (δεν θυµάµαι
πού ακριβώς) µε ένα ύφος σαν την στιγµή που µιλάει
να ακουµπάει την Αλήθεια µε τα δάκτυλα και να
προσπαθεί, σαν άλλος προµηθέας, να µεταφέρει την
γνώση σε εµάς τους κοινούς θνητούς να λέει: "Ζούµε
σε µια εποχή που λατρεύει την εικόνα, είµαστε
εικονολάτρεις και τολµώ να πω (ή κάπως έτσι)
εικονολάγνεις".
∆εν θέλω να απογοητεύσω τον καθηγητή για την
συγκλονιστική παρατήρηση του, χωρίς την οποία δεν
θα µπορούσαµε να ερµηνεύσουµε την σηµερινή
κοινωνία, πρέπει όµως να αναφέρω ότι ο άνθρωπος
είναι έτσι φτιαγµένος ώστε η όραση να είναι η πιο
σηµαντική αίσθηση, οπως σε άλλους οργανισµούς
ενδεχοµένως να είναι η αφή ή η όσφρηση.
Ενδεικτικά σηµειώνω ότι το οπτικό νεύρο περιέχει
πάνω από 1.000.000 ίνες, την στιγµή που το
Rooster Review
ακουστικό νεύρο έχει 50.000.Το πόσο σηµαντική
είναι η όραση (εικόνα) για τον άνθρωπο έχει
παρατηρηθεί από αρχαιοτάτων χρόνων - ο
Ηράκλειτος ο Εφέσιος µάλιστα έλεγε "οφθαλµοί γαρ
των ώτων ακριβέστεροι µάρτυρες" και "όσων όψις
ακοή µάθησις, ταύτα εγώ προτιµέω" (εγώ προτιµώ
αυτά που µαθαίνω µε την όραση και την ακοή).
Συνεπώς δεν πρόκειται για καµιά συγκλονιστική
ανακάλυψη ή καµιά σπουδαία παρατήρηση που µας
βοηθάει να καταλάβουµε καλύτερα τον κόσµο
σήµερα, ούτε για καµιά µυστήρια καινοτοµία της
νεοφιλελεύθερης λαίλαπας. Είπε κάτι αυτονόητο που
ίσχυε πάντα και το ξέρουν και οι πέτρες.
Ο λόγος του καθηγητή της παντείου έκλεισε µε την
τρίτη πιο γραφική ατάκα στην ιστορία των
νεοελλήνων: να µπει µάθηµα στα σχολεία. (η πρώτη
µε διαφορά βέβαια είναι το "τι κάνει το κράτος;" και
η δεύτερη "ξέρεις ποιος είµαι εγώ ρε;").∆εν κατάλαβα
ποιο ακριβώς θα είναι το θέµα και ο σκοπός του
µαθήµατος, µου έφερε στο µυαλό όµως τις ηρωικές
εποχές των πανελληνίων, όπου όταν µας ρώταγε το
θέµα "τι λύσεις προτείνετε", εµείς στάνταρ γράφαµε
να µπει µάθηµα στα σχολεία (πχ περιβάλλον, σεξ,
ναρκωτικά, βια, τουρισµός, τέχνη κτλ).
Η εκποµπή υπονοούσε ουσιαστικά ότι η διαφήµιση
και ο καπιταλισµός µε διάφορα ύπουλα και µυστικά
µέσα διεισδύουν στον ανυποψίαστο και αθώο
εγκέφαλο µας και µας περνάνε ύποπτα µηνύµατα µε
σκοπό να γίνουµε πειθήνια όργανα τους. Μέσα από
επιφανειακές, επιστηµονικά ατεκµηρίωτες
ψυχολογικές ερµηνείες δίνει την εντύπωση ότι όλοι
αυτοί µπορεί να κάνουν αυτά τα σχέδια, η εκποµπή
όµως θα τα αποκαλύψει στους τηλεθεατές, αφού
κατάφερε και αποκρυπτογράφησε τα σκοτεινά σχέδια
των καπιταλιστών.
Εγώ αυτό που κατάλαβα είναι ότι οι διαφηµιστές
κάνουν µε πιο εκλεπτυσµένο και σοφιστικέ τρόπο
αυτό που κάνουµε όλοι όταν θέλουµε να
πουλήσουµε κάτι. Αν θέλω να πουλήσω ένα σπίτι
στον ∆ιόνυσο, γράφω στην αγγελία:"Πωλείται σπίτι σε
πολυτελή, καταπράσινη περιοχή" - δεν γράφω
"Πωλείται σπίτι σε περιοχή που το κοντινότερο
περίπτερο απέχει µισή ώρα µε το αµάξι και κάθε
καλοκαίρι πιάνει φωτιά". Αντίστοιχα, ένα σπίτι στο
κέντρο είναι "ένα σπίτι στην καρδία της πόλης" ,όχι
"ένα σπίτι στην καρδιά του νέφους και του θορύβου".
Το ίδιο κάνουµε και στις προσωπικές µας σχέσεις. Η
µαµά που θέλει να πάρει µαζί της το απρόθυµο
παιδάκι της στην θεία του λέει "πάµε στην θεία που
έχει µεγάλο κήπο να κάνεις ποδήλατο", όχι "πάµε
στην θεία που θα σε γεµίσει σάλια και θα βαρεθείς
την ζωή σου". Από εκεί και πέρα είναι ευθύνη του
καθενός να κρίνει τους παραπάνω ισχυρισµούς.
Οι θεωρίες του στυλ "µας βάζουν πληροφορίες στον
εγκέφαλο παρά την θέληση µας" και η εύκολη και
αβασάνιστη παραδοχή δίκην δόγµατος επιφανειακών
ψυχολογικών ερµηνιών χωρίς επιστηµονική
τεκµηρίωση στερούνται, νοµίζω, σοβαρότητας.
33