DPMS Thesis April 2008_hacking thrown away objects in the public ...

1.4 E - W A S T E : Η Λ Ε Κ Τ Ρ Ο Ν Ι Κ Α Α Π Ο Β Λ Η Τ Α
22
Στην διάρκεια της ιστορικής αναδροµής της προηγούµενης ενότητας, έγινε λόγος για τα ηλεκτρονικά απόβλητα (e-waste), ως µια αναδυόµενη
συνθήκη που χαρακτηρίζει µέρος των σκουπιδιών που εντοπίζουµε στις πόλεις. Ο Barry Allen 57 επιβεβαιώνει πως τα σκουπίδια σήµερα είναι ολοένα και
περισσότερο τεχνολογικά. Με τον όρο τεχνολογία δεν εννοεί µονάχα τα εργαλεία και την τεχνική κουλτούρα, αλλά µια σειρά από γεγονότα στην ιστορία της
τεχνικής κουλτούρας. Μετά την βιοµηχανική επανάσταση ο σχεδιασµός των µηχανών γινόταν µε βασικές παραµέτρους τη διασύνδεση τους µε άλλες
µηχανές, καθώς και την χρήση τους από τους ανθρώπους. Τα τεχνολογικά σκουπίδια εξαρτώνται από την όλο και µεγαλύτερη δυνατότητα διασύνδεσής
τους µε άλλα τεχνητά προϊόντα.
Τα ηλεκτρονικά απόβλητα 58 ή αλλιώς e-waste είναι λοιπόν, το πιο γρήγορα αναπτυσσόµενο πρόβληµα απορριµµάτων στον κόσµο. Πρόκειται για
µια κρίση που δεν προέρχεται µονάχα από την ποσότητα, αλλά για µια κρίση που γεννιέται από τα τοξικά στοιχεία που εµπεριέχονται σε αυτά, όπως ο
µόλυβδος, το κάδµιο το βρώµιο κ.α. που θέτουν µια άµεση περιβαντολλογική απειλή. Τί είναι όµως και πού βρίσκονται τα ηλεκτρονικά απόβλητα; Τα
Απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισµού (ΑΗΗΕ) 59 στα ελληνικά, είναι ηλεκτρικές ή ηλεκτρονικές συσκευές, οι οποίες είτε έχουν ολοκληρώσει
τον κύκλο ζωής τους είτε όχι, δεν χρησιµοποιούνται πια. Για παράδειγµα περιλαµβάνονται: µεγάλες και µικρές οικιακές συσκευές, εξοπλισµός
πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών, καταναλωτικά είδη, φωτιστικά είδη, ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά εργαλεία, παιχνίδια, εξοπλισµός ψυχαγωγίας και
αθλητισµού, ιατροτεχνολογικές συσκευές (εξαιρουµένων όλων των εµφυτεύσιµων και µολυσµένων προϊόντων), όργανα παρακολούθησης και ελέγχου και
συσκευές αυτόµατης διανοµής.
Το 1998 τα απόβλητα από ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά είδη στην Ευρωπαϊκή Ένωση 60 έφθαναν τους 6 εκατοµµύρια τόνους, ποσότητα που
αντιστοιχούσε στο 1% του συνόλου των αποβλήτων. Εκτιµάται ότι υπάρχει µια αυξητική τάση της τάξης του 4% ετησίως και µέχρι το 2010 η ποσότητα θα
έχει φτάσει τους 12 εκατοµµύρια τόνους ετησίως. Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές είναι σύνθετες κατασκευές και περιέχουν πολλά υλικά, αρκετά
από τα οποία µπορεί να είναι τοξικά για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Οι καθοδικοί σωλήνες των οθονών των Η/Υ, οι οποίοι είναι κατασκευασµένοι
κυρίως από γυαλί, είναι επικαλυµµένοι µε µόλυβδο ο οποίος είναι ιδιαίτερα τοξικός. Τα πλαστικά των συσκευών µπορεί να περιέχουν προσµίξεις µε
οργανικές ενώσεις βρωµίου (BFR’s), που λειτουργούν ως φλογοεπιβραδυντικές ουσίες, οι οποίες είναι επίσης τοξικές και ανιχνεύονται πολύ συχνά ακόµη
και στο µητρικό γάλα. Οι πλακέτες που βρίσκονται στις ηλεκτρονικές συσκευές, περιέχουν µια πληθώρα από χηµικές ουσίες, όπως βρώµιο (Br), µόλυβδο
(Pb), νικέλιο (Ni), ψευδάργυρο (Zn), υδράργυρο (Hg) κ.α. Τα ψυγεία και τα κλιµατιστικά περιέχουν χλωροφθοράνθρακες, τα επονοµαζόµενα και ως CFC’s,
ουσίες που καταστρέφουν το στρώµα του όζοντος και είναι ύποπτες για βλάβες του νευρικού συστήµατος.
Βάση του Προεδρικού Διατάγµατος 117, η ταφή των ΑΗΗΕ έχει πλέον απαγορευτεί και δίνεται η ευκαιρία για επαναχρησιµοποίηση και
ανακύκλωση, όπως επίσης επιβάλλεται και η µείωση των επικίνδυνων ουσιών που περιέχονται σε αυτά. Σύµφωνα µε τη νοµοθεσία Προεδρικό Διάταγµα
Υπ. Αριθ. 117, ΦΕΚ Τεύχος 1 ο , Αρ. Φύλλου 82, 5 Μαρτίου 2004, επιβάλλεται η ξεχωριστή συλλογή των ΑΗΗΕ και η εναλλακτική τους διαχείριση µε στόχο
την επαναχρησιµοποίηση των συσκευών που µπορούν να λειτουργήσουν, έτσι ώστε µε αυτό τον τρόπο να επιµηκύνεται ο κύκλος ζωής τους, ή αν αυτό
57 John Knechtel, Trash, Alphabet City, MIT Press, 2007, βλ. Barry Allen, The Ethical Artifact: Trash, σ. 198
58 Exporting harm - The high tech trashing of Asia, The basel Action Network (BAN), Silicon valley toxics coalition (SVTC), February 25, 2002, σ. 1
59 Βλέπε, Παράρτηµα του Προεδρικού Διατάγµατος 117 του 2004
60 Ανακύκλωση, πεταµένη στα σκουπίδια, ό.π.